'Bevriezing huren sociale sector is pyrrusoverwinning'

De Tweede Kamer besloot vorige week dat de huren van woningen in de sociale sector (met een huur tot 752 euro) dit jaar worden bevroren in verband met de coronacrisis. De Tweede Kamer nam daartoe een motie aan die was ingediend door SP-Kamerlid Sandra Beckerman, samen met GroenLinks en PvdA. De motie kreeg onverwacht steun van de VVD, die eerder nog weinig voelde voor bevriezing van de huren.

Solide dekking

Dat kwam de liberalen al op forse kritiek van het CDA te staan en ook de ChristenUnie is allerminst blij met het aannemen van de motie. 'Het is een pyrrusoverwinning. Het is een veeg teken dat nota bene de VVD deze motie aan een meerderheid helpt. Want u bevriest hier niet alleen de huren mee u bevriest en verkleint investeringscapaciteit: er is nu structureel 200 miljoen tot 230 miljoen euro minder ruimte om te investeren in betaalbare woningbouw.'

Luister terug | Het Geld en de Stenen | De relatie tussen ondernemer en investeerder

De ChristenUnie wil de motie alleen uitvoeren met een solide dekking. En dat kan niet zonder verlaging van de verhuurderheffing met hetzelfde bedrag, dit jaar nog. 'Zo kunnen we echt weer gaan bouwen. Wat mij betreft gaat bij de formatie de hele verhuurderheffing ervan af en hebben we geen hocuspocus-politiek meer nodig, zoals afgelopen week. En ook over het doortrekken van de huidige huurbescherming naar bijvoorbeeld 1.000 euro is met ons heel goed te praten.'

Huurtoeslag

Maar het gaat ook om hervorming van het fiscale woonbeleid, meent Grinwis. 'We moeten naar eigendomsneutraal fiscaal beleid: de hypotheekrenteaftrek, eigenwoningforfait en overdrachtsbelasting eraf, de woning in Box3 en ook de huurtoeslag niet meer op deze manier organiseren. Want als starter op de woningmarkt ben je twee keer de sjaak als je in een vrijesectorwoning komt: je betaalt te veel en je hebt geen recht op huurtoeslag.'

Maar volgens Beckerman is bevriezing van de huren wel degelijk dé weg uit de woningmarkt-impasse. 'De kabinetten-Rutte hebben 10 miljard euro aan belasting opgelegd aan de huurders, waardoor er nu wachtlijsten van tien jaar of meer zijn voor een sociale huurwoning. De afgelopen vijf jaar zijn er 100.000 sociale huurwoningen minder en door de verhuurdeerheffing is de woningbouw van sociale huurwoningen gehalveerd, het gevolg van een foute politieke keuze.'

Woonakkoord

Ook CDA-Kamerlid Julius Terpstra is de verhuurderheffing een doorn in het oog. Maar ook hij voelt er weinig voor om tegelijkertijd de huren te bevriezen. 'Dat de huren gematigd omhoog gaan is prima, maar ik vind het domme, kortzichtige politiek om vervolgens de woningcorporaties op nul te zetten en daarmee de laatste investeringscapaciteit uit de corporaties te knijpen. Laten we een woonakkoord sluiten met een investeringsplicht.'

Lees ook | Rem op huurverhogingen aanstaande

Op die manier kan volgens Terpstra niet alleen de woningproductie omhoog, maar kunnen ook vochtige woningen met schimmelproblematiek worden aangepakt. 'Zo kunnen we verduurzamen en kunnen de huren omlaag, maar wel met een zorgvuldige dekking.' PvdA-Kamerlid Henk Nijboer ziet vooral veel overeenkomstige uitganspunten: 'We willen allemaal dat de verhuurderheffing wordt afgeschaft en we willen ingrijpen in de vrijemarktsector, om excessieve huurstijgingen aan banden te leggen.'

Winstbelasting en vermogensbelasting

Als het aan de PvdA ligt wordt de winstbelasting verhoogd en wordt ook een vermogensbelasting ingevoerd. 'Als je echt vindt dat de betaalbaarheid van huren een groot maatschappelijk probleem is, dan moet je daar wat aan doen.' 50Plus-lijsttrekker Liane den Haan is ook blij met de bevriezing van de huren. 'Ik denk dat het heel belangrijk is dat een minister van Volkshuisvesting samen met provincies en gemeenten beleid gaat maken. We hebben ongelofelijke behoefte aan betaalbare woningen.'

Vanochtend al presenteerde GroenLinks-Kamerlid Paul Smeulders een plan om woningen te bouwen op de Amsterdamse Ring A10 en Rotterdam - The Hague Airport. In Utrecht zijn plannen om het terrein van de Douwe Egberts Fabriek te bebouwen. Ook hij bepleit een afschaffing van de marktwerking in de vrije sector om het woonwaarderingsstelsel voor het volledige bedrag te benutten. 'We willen juist in de particuliere sector verlagen, want daar zit het grote probleem.'

Welke onwaarheden politici verkondigde in het woningmarktdebat?

In verkiezingsbeloftes kun je niet wonen, in onwaarheden al helemaal niet. Het woningmarktdebat was kort gezegd zeer inhoudelijk, is de conclusie in BNR's Bouwmeesters. Over de hele linie waren deelnemers CDA, PvdA, GroenLinks, SP, ChristenUnie en 50PLUS het met elkaar eens, merkte Jurjen van den Bergh, directeur van campagnebureau De Goede Zaak, op. Wel werden er veel onwaarheden verteld, ontdekte Peter Boelhouwer, hoogleraar Woningmarkt van de TU Delft.

Luister terug | Starters stelden koop huis massaal uit vanwege overdrachtsbelasting

Alle deelnemers zaten bij veel van de stellingen op één lijn en dat bevorderde het debat niet, meent Boelhouwer. 'Er miste één deelnemer: de VVD. Daardoor was de ruimte voor de rest van de deelnemers wat kleiner. De verschillen zouden kleiner zijn geweest tussen de zes partijen als ook de VVD meedeed', zegt Van den Bergh. Toch was het inhoudelijk wel een debat waarbij je je vingers kon aflikken, voegt Boelhouwer toe: 'Het zijn geen generalistische politici, maar echte vakspecialisten.'

| Bouwmeesters : De feiten en fabels in het BNR Woningmarktdebat

Vier van de zes partijen leverden een politicus die al in de Tweede Kamer zit, die woningbouw in hun portefeuille hebben. Alleen ChristenUnie en 50Plus verschilden en kwamen met respectievelijk Pieter Grinwis, fractievoorzitter in Den Haag, en lijsttrekker Liane den Haan. Desondanks was Boelhouwer ook van hen onder de indruk. Hoewel de debaters kennis van zaken hadden, werden er veel onwaarheden verkondigd, stelt Boelhouwer.

Lees en luister verder | De uitgebreide debat-analyse van Jurjen van den Bergh van De Goede Zaak en hoogleraar Woningmarkt Peter Boelhouwer

BNR Verkiezingsdebatten

In aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen in maart organiseert BNR acht verkiezingsdebatten. Beluister ze via bnr.nl/verkiezingsdebatten of zoek ze op in je favoriete podcastapp.