Miljoen nieuwe huizen in 10 jaar 'gedoemd te mislukken'

Vergunning voor grotere gebieden

In ons land gaan we van plannetje naar plannetje. Dat kost onwijs veel kapitaal en tijd en daardoor stijgen volgens Jongen de prijzen en schiet de bouw van nieuwe huizen niet op. 'We zitten gevangen in ons eigen systeem.'

Daarom wil de bouwer dat gemeenten niet langer per project vergunningen voor woningbouw afgeven, maar in één keer voor grotere gebieden. Dan hoeven ambtenaren en gemeenten minder maatwerk te leveren, wat procedures moet versnellen. Ook vermindert deze aanpak de druk op het gemeentelijke apparaat, want er zijn minder mensen voor nodig.

Dat het huidige systeem radicaal op de schop moet vindt ook Onno Dwars, directeur bij Ballast Nedam Development. 'Het vergunningentraject zorgt voor enorme vertragingen.' Zolang daar niks aan verandert, halen we volgens hem dat aantal van een miljoen huizen niet.

Willekeur in regels

Niet alleen de versnipperde vergunningverlening, maar ook de wirwar aan eisen op het gebied van bijvoorbeeld milieu en geluid werkt vertragend. 'Neem de Wet geluidshinder, gemeenten kunnen daarbovenop extra eisen stellen. Maar wat we willen is eenduidigheid. Je moet af van willekeur op projectniveau', zegt Dwars.

Het zou fijn zijn als niet elke gemeenten haar eigen eisen bedenkt, vindt ook Ingeborg de Jong, directeur van ontwikkelaar Timpaan. 'De regels zijn niet duidelijk. Gemeenten stellen eigen normen, bijvoorbeeld rondom het milieu. Alleen ze weten niet hoe ze daarop moeten toetsen.' Dat zorgt voor spanningen tussen bouwers en gemeenten. 'Je gaat met elkaar een traject in zonder dat je weet waarop getoetst wordt.'

Woningbouw is zaak Rijksoverheid

De bouwers krijgen bijval van Piet Eichholtz, hoogleraar Vastgoedfinanciering en -beleggingen aan de Universiteit van Maastricht. Hij wijst erop dat tussen de jaren '60 en '90 wel jaarlijks tussen de 100 en 120 duizend woningen werden gebouwd. 'Ook in de jaren '80 was er een crisis. Het kon toen wel omdat er intensief werd nagedacht en gewerkt aan nota's Ruimtelijke Ordening. Het Rijk bepaalde waar en hoeveel woningen gebouwd moesten worden. Daar hebben we Almere en grote wijken als Leidsche Rijn aan te danken. Dan schiet het op.'

Luister terug | 'We moeten investeren in aanpak leegstand winkels'

Voor de korte termijn biedt dat geen soelaas: het tekort aan woningen is nu urgent, erkent ook Eichholtz. Zo'n nota Ruimtelijke Ordening moet zorgvuldig gebeuren, dat kost tijd. Daarom hadden we er jaren geleden mee moeten beginnen. 'Voor de korte termijn zou ik eens beginnen met permanente bewoning van recreatiewoningen toestaan. Gemeenten moeten stoppen om dat te blijven verbieden. Daar win je meteen 250 duizend woningen mee.'

Ook bouwen op boerenland moet geen taboe meer zijn, vindt Eichholtz. 'De discussie gaat niet tussen de grutto en woningbouw. Je kunt best op grasland woningen bouwen én nog ruim voldoende natuur in Nederland houden.'

Steeds meer eisen

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) laat in een reactie weten dat vergunningstrajecten bij gemeenten nu eenmaal te maken hebben met wettelijk vastgestelde termijnen voor bezwaar en beroep. Inwoners hebben het recht om bezwaar aan te tekenen en in beroep te gaan. 'Als dit korter moet, dan kan alleen de wetgever dat veranderen', zo laat een woordvoerder weten. De VNG zegt de frustraties te snappen, zeker nu woningen aan steeds meer duurzaamheids- en leefeisen moet voldoen, dat maakt het bouwen er niet makkelijker op.

Lees ook | Welke onwaarheden politici verkondigden in het woningmarktdebat

Het verlenen van één vergunning voor grote bouwlocaties, in plaats van per project, is volgens de VNG lastig. Omdat voor een vergunning voor het bouwen een bouwplan vergaand moet zijn uitgewerkt. Aangezien er meestal in fasen wordt gebouwd, is samenvoegen dus geen oplossing. 'Bovendien hoe zou zo'n 'gebiedsvergunning' zich moeten verhouden met het recht op bezwaar en beroep. Want waartegen kunnen mensen dan in beroep gaan?' werpt de VNG tegen.