Volgens Rob Bleeker van Rozemond Advocaten stijgen de prijzen met tientallen procenten, terwijl de marges van bouwbedrijven met één of twee procent flinterdun zijn. 'Dat loopt volledig uit de hand en zorgt voor grote onrust.' Grofweg de helft van de problemen die bouwers nu bij hem melden gaat hierover. Dat geeft de grootte van het probleem aan, meent Bleeker. Zij komen er over het algemeen niet uit met hun opdrachtgever.
Luister terug | DNB legt bom onder wet voor opkoopbescherming
Deze situatie kan leiden tot verliesgevende projecten, waarschuwt Arno Duijverman van Bouwend Nederland. Bouwers maken op verzoek van de opdrachtgever vaak jaren van tevoren al afspraken over de prijs. Hij vindt het onredelijk om van een bouwer te verwachten dat die vasthoudt aan een prijs als de marktomstandigheden drastisch veranderen. 'De wereldmarkt bepaalt de prijs, daar doe je als bouwer niks aan.'
Bijzondere omstandigheden
Volgens verschillende advocaten zijn de prijsstijgingen zo extreem dat ze het normale ondernemersrisico overstijgen. Ook bouwers die met vaste prijsafspraken werken moeten de stijging daarom deels kunnen doorberekenen. Wel is de mate waarin dat kan afhankelijk van wat partijen eerder zijn overeengekomen. Ook moeten bedrijven aantonen dat ze deze extra kosten vooraf niet zagen aankomen.
Luister terug | Miljoen nieuwe huizen in tien jaar 'gedoemd te mislukken'
Maar zelfs dat biedt geen garantie op compensatie, zegt Judith Vermeeren van Asselbergs & Klinkhamer Advocaten. Ze ziet dat veel opdrachtgevers de deur dichthouden. 'Ik kan me daarom voorstellen dat iemand op enig moment wel naar de rechter stapt.' Bij de Raad van Arbitrage in bouwgeschillen (RvA) kwamen hierover vooralsnog geen zaken binnen. 'Voordat iemand gaat procederen is hij heel wat stappen verder. Je probeert er eerst samen uit te komen', verklaart directeur Bas van Luik.
Pech
Toch verwacht WoningBouwersNL-directeur Coen van Rooyen dat veel bouwers uiteindelijk achter het net vissen als ze naar de arbiter of rechter stappen. 'Van marktomstandigheden is bekend dat ze fluctueren, soms een beetje en soms heel veel.' Dat maakt het voor een bouwer lastig om te bewijzen dat hij deze situatie niet aan zag komen. Ook als in het contract wel afspraken staan over prijsstijgingen volgen pittige onderhandelingen met de opdrachtgever, verzekert Van Rooyen.