Lees ook | 'Geef minister De Jonge voordeel twijfel'
Het aantal rechtszaken over bouwen en ruimtelijke ordening dat bij de Raad van State wordt voorgelegd, is vorig jaar met 25 procent gestegen. De Raad verwacht dat dit aantal verder zal stijgen, vooruitlopend op en na invoering van de Omgevingswet per 2023. ‘Vorig jaar rekende de Raad op ongeveer 2200 bezwaren tegen bouwplannen, maar dat werden er 2800. Met die toename hadden ze geen rekening gehouden. Ze hebben hier ook te weinig juristen voor in dienst. En je ziet nu al vertraging bij de procedures. Ze beloven binnen zes maanden bezwaren af te handelen maar dat halen ze nu al niet', zegt Van Belzen.
Nu de Omgevingswet steeds dichterbij komt, beginnen velen volgens de onderzoeksjournalist 'zenuwachtig te worden'. Hij vindt de zorgen bij gemeenten en bouwers terecht. ‘Volgens de Raad van State zijn we eerst vijf jaar bezig met uitleggen hoe de wet überhaupt werkt als het nu wordt ingevoerd. Je bent dan niet eens bezig met de bescherming van burgers of andere belangen, maar vooral met uitleggen. De Raad vindt het dan ook geen goed moment om de Omgevingswet nu in te voeren. Het zou ook risicovol kunnen zijn.’
Schaakmat
Minister de Jonge heeft zichzelf volgens Van Belzen schaakmat gezet. ‘Enerzijds zegt hij dat we de druk op de woningmarkt moeten houden en dat we 900.000 woningen moeten gaan bouwen. Anderzijds heb je allemaal problemen, zoals met het milieu en het vinden van locaties. Als je dan ook nog die wet gaat invoeren, wordt het ontzettend lastig. Het is dus kiezen tussen twee kwaden. Volgens de Raad van State moeten we minder in de kwetsbare gebieden in het Westen, waar al veel gebouwd is, bouwen, maar in plaats daarvan op uitleglocaties, waar je ook minder last hebt van stikstof en van procedures, en waar je gewoon meters kunt maken. Op zich wil De Jonge die grote woningbouwlocaties wel aanwijzen, maar tegelijkertijd durft hij geen harde noten te kraken. We vinden het enerzijds belangrijk dat er veel woningen worden gebouwd, anderzijds lopen we dus tegen milieu- en materiaalproblemen en stijgende prijzen aan. Het is een link avontuur aan het worden.’
Lees ook | Omgevingswet worstelt nog altijd met ICT-problemen
De onderzoeksjournalist vindt het opvallend dat de Raad van State heeft gezegd dat we wellicht agrarisch gebied moeten gaan opofferen. ‘Het zijn wel mensen van de Raad van State die dat zeggen. Dat geeft stof tot nadenken. Normaal blijven zij best wel in hun rol, maar in dit interview zijn ze opvallend uitgesproken daarover', aldus Van Belzen.
Nieuwe Omgevingswet
De nieuwe omvangrijke Omgevingswet wet zou al enkele jaren geleden ingevoerd worden, maar is al een paar keer uitgesteld vanwege de complexiteit ervan en de nieuwe ICT-systemen die ervoor nodig zijn. Begin februari liet minister Hugo de Jonge, die gaat over ruimtelijke ordening, al weten dat ook de invoering op 1 juli van dit jaar niet zou worden gehaald.
De Omgevingswet bundelt en moderniseert allerlei regelingen en maatregelen van bestuur die betrekking hebben op volkshuisvesting, ruimtelijke ordening. Het moet leiden tot één digitaal loket zodat het makkelijker wordt voor burgers en bedrijven om bijvoorbeeld vergunningen aan te vragen.