Over een Republikeins geintje en een vriendschap met barsten

De Amerikaanse president Barack Obama wil dat Iran tenminste 10 jaar lang alle activiteiten bevriest die kunnen leiden tot de bouw van een atoombom. Iran liet vanochtend weten deze voorwaarde onacceptabel te vinden. Desondanks is de Duitse minister van Buitenlandse Zaken Frank-Walter Steinmeier, die ook aan de onderhandelingstafel zit, optimistisch gestemd.

Intussen zal de Israëlische premier Benjamin Netanyahu later vandaag, tijdens zijn toespraak voor het Congres in Washington, hameren op de gevaren van Iran en van afspraken met dat land, zegt Israël-correspondent Jan Franke. “Hij zal daarbij bewijzen aanvoeren voor de ontwikkelingen die het Iraanse atoomprogramma in zijn ogen allemaal heeft bereikt en wijzen op het terrorisme dat Iran volgens hem in heel veel plekken op de wereld sponsort.”

Obama in verlegenheid
Netanyahu is uitgenodigd door John Boehner, de Republikeinse voorzitter van het Huis van Afgevaardigden. Obama vindt de toespraak ongewenst, maar hij zei gisteravond dat er geen ‘permanente schade’ mee wordt aangericht aan de verhouding tussen Amerika en Israël. Netanyahu op zijn beurt zegt nog altijd 'sterke' banden met Amerika te hebben.

Maar die banden hebben wel schade opgelopen, zegt Amerika-correspondent Reinout van Wagtendonk. “Netanyahu, die zich in zekere zin achter de rug van Obama om laat uitnodigen voor deze toespraak in het Congres, door de Republikeinse oppositie, die eropuit is Obama in verlegenheid te brengen met als doel Obama’s onderhandelingsstrategie ten opzichte van Iran en het atoomwapenprogramma daar aan het wankelen te brengen.”

Temperatuur
Te midden van deze verwikkelingen spreken Obama en Netanyahu sussende woorden, maar volgens Van Wagtendonk komt het niet meer goed tussen de twee. “Gisteravond Obama, eerder gisteren Netanyahu in een eerste toespraak in Washington, zeggen allebei dat het niks persoonlijks is, dat ze respect voor elkaar hebben en elkaars standpunten begrijpen. Ze proberen – dat is duidelijk – de temperatuur van deze ruzie nu omlaag te brengen, maar ja, echt goed zal het tussen Obama en Netanyahu – na dit geintje al helemaal niet meer – waarschijnlijk nooit meer worden.”

Ook binnen het Congres zorgt de speech voor verdeeldheid. Van Wagtendonk: “Zijn [Obama’s] partij steunt hem vooralsnog wel in die onderhandelingen, en door die Republikeinse uitnodiging aan Netanyahu om de Amerikaanse president een beetje voor schut te komen zetten in het Congres – mijn inschatting – dreigt het echt een politieke kwestie te worden van Republikeinen tegen Democraten. Dat zorgt voor een verdeeld Congres, en dat is in het geval van steun voor Israël eigenlijk nooit zo geweest.”

Kunstje
Een aantal Democratische Congresleden zal de toespraak van Netanyahu boycotten. “Er is die wrok bij Obama, bij de Democraten, dat de Republikeinen hun een kunstje hebben geflikt en dat Netanyahu ze daarbij helpt door deze kwestie, zoals dat zo vaak gaat in de VS, ook weer eentje te maken van bitter gepolariseerde partijpolitiek”, zegt Van Wagtendonk.

Obama maakt geen tijd vrij voor een ontmoeting met Netanyahu.