Er zijn nog steeds economische verschillen. In de voormalige DDR liggen de salarissen wat lager, en is de werkeloosheid iets hoger. "Daar moet je wel bij bedenken dat het leven in het oosten iets goedkoper is", zegt Margriet Brandsma, oud-Duitsland-correspondent. "Daarnaast is er in die 25 jaar zoveel progressie geboekt dat je het bijna een wonder kunt noemen."
Tweederangs burgers
Sommige Duitsers uit het oosten hebben nog steeds het gevoel dat ze tweederangs burgers zijn. Brandsma: "Dat geldt met name voor mensen die geboren en getogen zijn in de voormalige DDR, de veertigers en vijftigers. In die groep heerst nog een hoop onvrede. Zij hebben de stap naar democratie en kapitalisme niet goed kunnen zetten, en nooit onder de knie gekregen hoe het is om zelf je leven in te richten. Alles werd geregeld en werkgelegenheid was gegarandeerd."
Ondersteuning
Na de eenwording werd het oosten financieel gesteund door het westen, en dat gebeurt nog steeds. "Oost-Duitsers vergelijken hun situatie met West-Duitsers en dat is logisch. Maar als je iets verder over de grens gaat, naar bijvoorbeeld Polen of Tsjechië, vergelijken die mensen hun huidige situatie met de situatie tijdens het communisme. Zei vinden dat ze er enorm op vooruit zijn gegaan. Dat geldt natuurlijk ook voor de Oost-Duitsers, maar zei ervaren dat, omdat zij zich vergelijken met West-Duitsland, een stuk minder", zegt Brandsma.
Er is veel gebeurd, de hele infrastructuur is ontzettend verbeterd in Oost-Duitsland. Sterker nog, hij is beter dan in het westen. Brandsma: "Dat is natuurlijk te danken aan de miljarden solidariteitsbijdrage uit het westen. Dat heeft in West-Duitsland weer een hoop irritatie opgeleverd. Duisburg en Essen hebben geld moeten lenen om aan hun verplichtingen jegens het oosten te kunnen voldoen, terwijl zij zelf ook kampen met achterstallig onderhoud."
Gaat de kraan dicht?
Het huidige solidariteitspact loopt nog tot 2019 en binnenkort zal daarover besloten worden of hij wordt verlengd. "Je zou kunnen bedenken dat het op een gegeven moment genoeg is, maar aan de andere kant is het wel een substantieel deel van de begroting voor Duitsland geworden." Daarom betwijfeld Brandsma of de subsidie in de nabije toekomst stopt.
Vluchtelingen
Oost en west hebben een verschillende wat betreft vluchtelingen. In de voormalige DDR zijn mensen minder gewend aan buitenlanders dan in West-Duitsland. Zij hebben natuurlijk de komst van de gastarbeiders gezien, wat in het oosten een veel kleinere rol heeft gespeeld. "Dat is ook een reden dat de PEGIDA beweging in het oosten is ontstaan er daar meer aanhang heeft", meent Brandsma.