Sinds de BOOS-aflevering van Tim Hofman over The Voice staat het onderwerp grensoverschrijdend gedrag hoog op de agenda van de politiek. Zo stelde het kabinet Mariëtte Hamer aan als regeringscommissaris seksueel grensoverschrijdend gedrag, ging Media- en Cultuurstaatssecretaris Uslu in gesprek met John de Mol over het onderwerp en kwam het kabinet met een 'nationaal actieplan'.
Volgens Sorgdrager en Van Eijbergen moet er vooral gekeken worden naar bedrijven zelf die de cultuur moeten aanpassen. En er moet niet alleen aan 'seks' gedacht worden bij grensoverschrijdend gedrag. 'Het gaat ook over pestgedrag, zoals negeren en uitsluiten', zegt Sorgdrager, die eerder een onderzoekscommissie leidde over grensoverschrijdend gedrag in de cultuur- en mediasector.
'Horigen-relatie'
'In de media gaat het vooral over seks, maar het is een heel scala aan gedragingen. Het gaat om afhankelijkheid en machtsmisbruik. Binnen grote advocatenkantoren speelt dat heel sterk', zo zegt de hoogleraar. 'Daar zie je een patroon tussen advocaten en stagiairs, waardoor het een soort 'horigen-relatie' lijkt. Dat zit in die bedrijfscultuur van de sector en daar kan van alles misgaan', vervolgt hij.
Om een cultuurverandering in te kunnen zetten moet er gekeken worden naar de top van het bedrijfsleven. 'Daar is diversiteit heel belangrijk in. Kijk dan niet alleen naar mannen en vrouwen, maar ook naar jong, oud en andere culturen. Zo voorkom je dat er een gesloten systeem is. Daar zijn mensen zich niet van bewust, zoals je bij John de Mol zag met zijn uitspraken', verwijst Van Eijbergen naar de Boos-aflevering waar John de Mol naar slachtoffers wees die zich moesten melden, en niet naar de foute cultuur binnen zijn bedrijven. 'Het is ook een generatieprobleem. Vroeger was men gewend aan hele andere situaties dan nu. Toen ik psychologie studeerde hadden bijna al mijn docenten een verhouding met een student, dat is nu ondenkbaar.'
Verdienmodel
Maar ook bij de jongere generaties is grensoverschrijdend gedrag een probleem, benadrukt Sorgdrager. 'Het gebeurt nog steeds. (...). Kijk maar naar het corpsstudenten in Amsterdam. Dat zijn jonge studenten, en zie wat daar gebeurt.' Vooral over het probleem praten zou de oplossing moeten zijn, volgens Van Eijbergen. 'Ga in gesprek met elkaar. Meer regels opleggen helpt niet, daar is een hele integriteitsindustrie door ontstaan.' Het is dan ook een verdienmodel geworden, zo ziet Sorgdrager. 'Heel veel mensen verdienen er geld aan', vervolgt de oud-commissieleider.
Het gesprek aangaan over het onderwerp kan wel eens lastig zijn, weet ook Sorgdrager. Zij komt ook met tips. 'Voordat je een project start, kan je bijvoorbeeld met elkaar praten en duidelijk maken hoe je met elkaar omgaat. Daarnaast kan je in organisaties eens in de zoveel tijd op dit aan de orde stellen, op heidagen bijvoorbeeld. Geef je grenzen aan.' Bedrijven moeten niet denken dat grensoverschrijdend gedrag niet plaatsvindt op hun vloer. 'Wacht de crisis niet af.'
Victim blaming
Het teleurstellende fenomeen 'victim blaming', waar ook Talpa-baas John de Mol zich schuldig aan maakte, raadt Sorgdrager ook af. 'Je moet niet tegen slachtoffers zeggen dat zij bepaalde acties niet hadden moeten doen, of zeggen dat ze aangifte moesten doen.' De Mol verweet de slachtoffers dat zij zich niet hadden gemeld. 'Maar incidenten melden doet men ook niet, omdat het onveilig kan zijn. Er is dan dikke kans dat die persoon gecanceld wordt', aldus Sorgdrager.
Eerder dit jaar maakte Tim Hofman met BOOS een aflevering over het structurele grensoverschrijdende gedrag bij The Voice of Holland. Later deze week komt daar een vervolg op, zo meldde Hofman.