We hebben het hoogst haalbare behaald, zegt klimaatexpert Louise van Schaik bij Clingendael. 'Of het glas half vol of half leeg is, het ligt eraan hoe je ernaar kijkt. Ik vind dat er toch behoorlijk grote stappen zijn gezet. Ook door grootverbruikers als China en Verenigde Staten, die aan het begin van de top ruzie met elkaar maakten maar uiteindelijk toch overeenstemming bereikten.'
Toch is niet iedereen tevreden. Om bijvoorbeeld methaanuitstoot te verminderen, is alleen een intentie tot samenwerking afgesproken. 'Tja, het is beter dan niks', zegt van Schaik. 'Ze blijven in ieder geval met elkaar praten, dat is belangrijk. In eerste instantie had China de verklaring bijvoorbeeld niet getekend, maar zij hebben uiteindelijk besloten ook iets aan de uitstoot van methaan te gaan doen.'
Veestapel
De formerende partijen zijn bezig met een akkoord over de aanpak van de stikstofcrisis in Nederland. Dit ‘transitieplan’ voor de landbouw moet 20 tot 30 miljard euro gaan kosten. Uit nieuwe berekeningen van het RIVM blijkt dat de natuur het meest gebaat is bij 66 procent minder ammoniakuitstoot in landbouwgebieden in Gelderland, Noord-Brabant, Overijssel en Drenthe. Dat levert meer natuurwinst op dan wanneer álle boeren in Nederland zo’n 30 procent minder ammoniak zouden uitstoten.
Een halvering van de veestapel ligt niet op tafel. De formerende partijen leggen niet op voorhand vast in welke mate de veestapel moet krimpen, minder stikstofuitstoot kan ook bereikt worden door onder andere stallen aan te passen.
Tuvalu
Het eilandstaatje Tuvalu heeft wel heel teleurgesteld gereageerd op het klimaatakkoord uit Glasgow. Tijdens de conferentie gingen beelden de wereld over van de minister van Buitenlandse Zaken van Tuvalu die een speech hield in zee om aan te geven dat zijn land aan het 'zinken' is. Dat de klimaatdeal op het laatste moment nog is afgezwakt, is voor deze eilandstaat een grote tegenvaller.