'Ieder jaar breken we weer nieuwe records, in temperatuurstijgingen, in natuurrampen, in overstromingen', zegt Middendorp. 'Dat is allemaal in een paar jaar tijd gebeurd. Het gaat dus snel, en het zet de maatschappij een beetje op z'n kop. Het leidt bijvoorbeeld tot meer droogte en onvruchtbare grond, waardoor mensen die al jaren- of eeuwenlang ergens wonen weggedreven worden.'
Een wereld zonder poolkappen
'Klimaatverandering leidt niet per se tot veiligheidsrisico's, maar verandering leidt per definitie tot frictie en kan dus ook stof tot conflicten bieden.' Hij verwijst daarbij naar het smelten van de poolkappen. 'Er komen over vijftien jaar periodes dat er gewoon geen ijs meer ligt. Dat hele gebied wordt toegankelijk, en daar zitten veel grondstoffen. Landen zoals Amerika, Rusland en China willen allemaal naar die grondstoffen toe, waardoor een nieuwe competitie ontstaat.' Ook kan het volgens hem een volledig nieuwe handelsroute over het noorden tot gevolg hebben. 'Dat geeft allemaal verschuivingen in de geopolitiek.'
Luister ook | 'CO2-heffingen moeten omhoog met nieuwe berekeningsvorm'
Indirect gaat klimaatverandering de machtsverhoudingen ook laten verschuiven. Middendorp haalt de energietransitie aan. 'Het is natuurlijk heel mooi dat we de emissie kunnen terugbrengen, maar op het moment dat we energie-onafhankelijk worden, hebben wij misschien wel minder last van de Poetin-politiek met gaspijpleidingen. Tegelijkertijd tast het wel de economische en machtspositie aan van landen die afhankelijk zijn van de inkomsten van fossiele brandstoffen, zoals Rusland en de OPEC-landen. En een kat in het nauw maakt rare sprongen.'
Tijd voor actie
Met zijn boek wil Middendorp mensen bewust maken dat dit 'misschien wel de grootste gamechanger van deze eeuw is, ook op veiligheidsgebied.' Zelf is hij al een stap verder. 'Over de hele wereld liep ik tegen mensen aan die ook iedere dag de impact voelen in hun veiligheidswerk. Dat zijn we met elkaar gaan verbinden in een wereldwijd netwerk. Om die experts met elkaar in verbinding te brengen, hebben we een soort nucleus van vier onderzoekscentra opgericht die iedereen bij elkaar brengen. Daardoor kunnen we ook een wereldwijd beeld schetsen. Ook de NAVO en EU omarmen het thema nu en ontwikkelen beleid erop. We gaan nu de volgende stap in, namelijk: hoe moeten we ons aanpassen en hoe kunnen wij bijdragen aan de mitigatie van dit probleem?'