Deze overwinsten kunnen koren op de molen voor de overheden die een windfall-tax willen gaan invoeren, een speciale belasting voor dit soort winsten. 'In veel landen gaan deze winsten al naar de overheden omdat het staatsbedrijven zijn', zegt Beekhuis. Volgens Jilles van den Beukel, energiespecialist van het Den Haag Centrum voor Strategische Studies, kunnen die winsten om die reden dan ook moeilijk teruggehaald worden. 'Saudi-Aramco had een recordwinst van een 100 miljard dollar in dit eerste half jaar, en dat krijg je niet terug als westers land.' De windfall-tax is alleen gericht op bedrijven uit eigen land.
Lees ook | ACM start onderzoek naar tariefverhoging energiebedrijven
Investeringen nodig
Aan de andere kant wordt in het rapport ook aangegeven dat er heel veel geld nodig is voor investeringen, 'heel veel meer dan wat er nu wordt uitgegeven', zegt Beekhuis. Het IEA voorspelt op basis van de laatste berekeningen en door overheden aangekondigde beleidswijzigingen dat de investeringen in duurzame energie tot 2030 met 50 procent zullen stijgen, naar 2 biljoen dollar per jaar. Toch is dat niet voldoende volgens het IEA om de opwarming van de aarde deze eeuw met de beoogde 1,5 graad Celsius te beperken. Daarvoor is een netto uitstoot van nul in 2050 nodig, maar dan moeten de investeringen in duurzame energie vanaf 2030 4 biljoen dollar per jaar zijn.
Energietransitie
Uit het rapport blijkt vooral dat de energietransitie echt in gang is gezet, zegt Beekhuis. 'Er is echt sprake van een trendbreuk. Want tot nu toe was 80 procent van de verbruikte energie afkomstig van fossiele brandstof, voor het eerst zie je in alle scenario's dit percentage dalen.' Zo zou in 2030 nog 75 procent en 2050 nog 'slechts' 60 procent van de energie fossiel zijn. 'Het is niet helemaal weg, maar deze percentages komen terug in wetten die worden gemaakt. Dus het lijkt alsof de energietransitie in volle gang is.'
Volgens energiespecialist Van den Beukel heeft dit deels te maken met de hoge energieprijzen van dit moment, hoewel de gasprijs nu daalt. 'Maar dit gaat langzaam de goede kant op.' En dat besef dringt ook door bij bedrijven, zegt Van den Beukel. 'Grote bedrijven als Shell zijn al voorzichtig met investeringen in fossiele brandstoffen, en dat wordt hier bevestigd. Het einde van het fossiele tijdperk komt er langzaam aan.'
Lees ook | 'Uitstoot EU stijgt na Covid'
Naast deze positieve signalen, signaleert het rapport ook dat er een enorme hoeveelheid grondstoffen die nodig zijn voor het gebruik van duurzame energie. 'Dan denk je vooral aan zeldzame aardmetalen, maar er is vooral veel behoefte aan koper', zegt Beekhuis. Het dilemma hier is dat veel van deze grondstoffen in China liggen, wat politiek gevoelig kan liggen.
Overigens gaan de onderzoekers van het IEA er van uit dat met het huidige beleid de aarde met 2,5 graden zal opwarmen. 'Dat is beter dan de 3 graden waar men de afgelopen jaren van uit gaat, maar veel slechter dan de anderhalve graad die was afgesproken bij het klimaatakkoord in Parijs. Overigens schrijft het rapport ook over een praktische scenario om toch op de anderhalve graad uit te komen', zegt Beekhuis.
De investeringen in het nieuwe energiesysteem in met name in Azië en Afrika moeten nu snel toenemen, zegt het IEA. 'Een boel arme landen hebben hier moeite mee en hebben hier hulp bij nodig', zegt Van den Beukel
Recordhoogtes
Woensdag meldde de Wereld Meteorologische Organisatie (WMO) dat de drie belangrijkste broeikasgassen in de lucht de afgelopen jaar allemaal recordhoogtes bereikten. Het gaat om koolstofdioxide (CO2), methaan en lachgas. Ook volgens de VN-organisatie zijn ambitieuzere doelen nodig om de afspraken in het Klimaatakkoord van Parijs na te komen.
