Gisteren werd bekend dat Shell in 2022 een recordwinst van 42,3 miljard dollar heeft geboekt: meer dan een verdubbeling in vergelijking met een jaar eerder. Maar, Arnoud Boot, hoogleraar in ondernemingsfinanciering aan de Universiteit van Amsterdam, vindt niet dat het bedrijf recht heeft op dat geld. 'Je kan misschien wel het juridische recht hebben op die winst, die niet veroorzaakt is door je eigen kunde maar door de acties van Rusland. Maar je hebt ook een maatschappelijke verantwoordelijkheid.'
Daar heeft Shell helemaal geen invulling aan gegeven, beargumenteert Boot. 'Shell denkt: de komende tien tot vijftien jaar zijn wij onmisbaar. We halen snel deze miljardenwinst uit de markt, we geven ze aan onze aandeelhouders, en dan zien we wel weer.'
Olie en gas uit corrupte landen
Wat er gebeurt in de olie- en gassector heeft ook niks te maken met de vrije markt, zegt de hoogleraar. 'We hebben het hier over olie en gas uit een paar corrupte landen en we zetten daar enkele grote bedrijven tussen. Dan kan je toch onmogelijk zeggen dat dat marktwerking is.'
'Onnozele' overheden
Boot haalt ook hard uit naar overheden die tot dusver niet ingrijpen. 'Want dat Shell dit soort winsten maakt, kan alleen maar door onnozele overheden die het bedrijf daarvoor de ruimte geven. En dat geldt niet alleen voor Shell maar ook voor andere olie- en gasbedrijven.'
Luister ook | Shell blijft 'oorlogsprofiteur': hoogste winst in 125 jaar
Ook over de duurzame ambities van Shell is Boot uiterst kritisch. 'Shell heeft nooit vooraan gelopen als het gaat over toekomstvisie en het redden van de planeet', zegt hij. 'Oké, het laatste jaar heeft het misschien relatief wat meer in duurzaamheid geïnvesteerd. Maar daar hadden ze al veel langer 80 procent van hun winst in kunnen steken. Shell heeft er simpelweg belang bij het nieuwe tegen gehouden. Dat is het gevolg van een onmisbare positie in de fossiele industrie.'