Effect bezuinigingen? Geen flauw idee
Is het begrotingstekort opgelapt ondanks of dankzij de miljardenbezuinigingen van de recente kabinetten? Een bevredigend antwoord op die vraag is volgens de Algemene Rekenkamer niet zomaar te geven, doordat die effecten nooit goed zijn bijgehouden.
Het goede nieuws voor het kabinet is dat de 50 miljard euro aan geplande bezuinigingen op 3 miljard na is gerealiseerd. Bovendien zijn de overheidsfinanciën weer onder controle. Maar het slechte nieuws is dat dus niet te zeggen is in hoeverre dat komt door de bezuinigingen. Zo is niet vast te stellen in welke mate sprake is van weglekeffecten - een bezuiniging op een specifiek gebied leidt op een ander terrein tot hogere uitgaven - en zijn negatieve economische bijeffecten niet uit te sluiten (versobering van de kinderopvangtoeslag leidde bijvoorbeeld tot een forse krimp in die sector).
Prijs betalen
Bovendien kunnen bezuinigen negatief uitpakken voor de kwaliteit van publieke diensten, zoals toegang tot hoger onderwijs en toegang tot goede maar dure zorg. Letterlijk zegt de Rekenkamer: het parlement kan niet beoordelen of het wenselijk is om bij een nieuwe crisis weer zo te handelen. Daarvoor moet echt op een andere manier naar bezuinigingen worden gekeken. Dat vergt in ieder geval een serieuze analyse van de netto-opbrengst van een bezuiniging en de prijs die burgers en bedrijven uiteindelijk betalen voor het totale pakket aan bezuinigingen.
'Er is inderdaad een debat mogelijk over de vraag: wat heeft dat economisch nou betekend, zegt Kees Vendrik van de Algemene Rekenkamer. 'We doen de minister van Financiën dan ook de aanbeveling om hier verder onderzoek naar te doen, zodat het parlement in de toekomst beter kan besluiten wat nu wijs economisch beleid is in moeilijke omstandigheden.'
Reactie ministerie van Financiën
'Het kabinet is het met de Rekenkamer eens dat de effecten van beleid goed in beeld moeten zijn. Het kabinet evalueert daarom nieuwe maatregelen en maakt gebruik van doorrekeningen van het CPB', laat het ministerie van Financiën in een reactie weten.
Ook worden soms bezuinigingen geschrapt of aangepast, schrijft het ministerie. 'Het kabinet ziet dan ook geen noodzaak om nog meer te gaan evalueren, maar wil wel de bestaande evaluaties verder verbeteren. De aanbeveling van de Rekenkamer om eerder gegevens te verzamelen kan daarbij helpen.'
