Het gebrek aan duidelijkheid belemmert innovaties, met als rechtstreeks gevolg dat de doelstellingen rond energiezuinig bouwen in 2020 niet gehaald zullen worden, voorziet Lichtenberg. 'Toen die in 2012 werden afgekondigd heb ik dat al voorspeld: we gaan net zo lang liggen dralen tot het bijna 2020 is en dan wordt het twee jaar uitgesteld, óf de regels worden versoepeld en uiteindelijk haal je dan dat doel niet. Dat vind ik wel iets waar de overheid het boetekleed kan aantrekken: op het moment dat het 2020 is ga je het 'peloton' belonen met twee jaar vertraging.'
Innovatieve bedrijven
Terwijl de overheid juist de koplopers zou moeten stimuleren, vindt ook Ruben Verbaan, innovatiemanager bij Dura Vermeer. Het zit nou eenmaal niet in de natuur van bouwbedrijven om uit zichzelf te innoveren. Maar de huidige aanbestedingsregels werken wel erg belemmerend voor innovatieve bedrijven. 'In aanbestedingen zoek je naar een transparant proces waarin niet gediscrimineerd wordt. Dat betekent dat alle aanbiedingen vergelijkbaar moeten zijn. Innovatie is precies het tegenovergestelde: een voorsprong creëren op de ander.'
Ziehier het eerste stevige dilemma, dat tegenwoordig enigszins wordt opgelost door bij aanbestedingen te vragen naar EMVI-plannen en punten te geven voor innovatieve ideeën. Maar dat is volgens Verbaan nog lang niet genoeg. Hij pleit voor het doorbreken van een groot taboe in aanbestedingenland: de vendor lock-in. Eigenlijk zou je als overheid gewoon eens moeten toestaan dat iemand als enige een bepaald product heeft, ook om de anderen te prikkelen om daar maar eens overheen te gaan.'
Straf boven je hoofd
Lichtenberg wijst erop dat de aanbestedingsregels ooit een stuk minder strikt wáren. 'Zoals we alles proberen juridisch dicht te timmeren, is dat steeds strakker geworden. En als je ervan afwijkt, hangt er een grote straf boven je hoofd, dus je laat het wel uit je hoofd om dat te doen.' En dáár zit dus ook de rem op de duurzaamheidsambities: 'Als je weet dat je in 2020 energieneutraal moet zijn bij nieuwbouwwoningen, heb je een aantal innoverende bedrijven die in 2020 klaar zijn. En als je dán te horen krijgt dat de regelgeving met twee jaar wordt opgeschort, beloon je niet de koplopers, maar het peloton.'