Shell wist van corruptie, maar 'betalingen zonder onze toestemming gedaan'

In 2011 kocht Shell, dat nu verdacht wordt van omkoping, voor 1,3 miljard dollar samen met het Italiaanse bedrijf ENI het grootste olieveld van Nigeria, ter waarde van 500 miljard dollar.

Het FD berichtte gisteravond, op basis van interne documenten die in handen zijn van de Italiaanse zakenkrant Il Sole 24 Ore in samenwerking met het Amerikaanse Buzzfeed, dat het oliebedrijf wist dat het geld dat ze voor het veld betaalden terecht zou komen bij een bedrijf van een voor witwassen veroordeelde Nigeriaan, die het geld weer zou gebruiken voor het betalen van steekpenningen.

'Geen reden tot vervolging van Shell'

Shell zei eerst van niks te weten, maar laat nu in een schriftelijke reactie ook aan BNR weten dat, omdat het onderzoek momenteel nog loopt, het 'ongepast is om in detail te treden'. Maar, op basis van het onderzoek van het openbaar ministerie in Milaan, dat vanwege de betrokkenheid van het Italiaanse bedrijf ENI onderzoek doet, laat Shell verder weten dat het 'op basis van alle informatie en feiten die beschikbaar zijn, we niet geloven dat er reden is tot vervolging van Shell'.

Ook zegt het bedrijf dat er geen basis is voor een zaak tegen een voormalige of huidige medewerker van Shell. 'Als het bewijs uiteindelijk aantoont dat er ongepaste betalingen zijn gedaan door Malabu (het bedrijf van de voormalige Nigeriaanse olieminister Dan Etete, red.) of anderen aan de toenmalig ambtenaren van de (Nigeriaanse, red.) overheid in ruil voor onbehoorlijk gedrag met betrekking tot de schikkingen van langlopende conflicten uit 2011, dan vindt Shell dat die betalingen zijn gedaan zonder kennis, toestemming of uit diens naam.'

Wat wist Shell nu wel en niet?

Shell zegt de zaak serieus te nemen en volledige medewerkingen te verlenen aan de relevante autoriteiten. Daar vallen ook, zodra bekend en het gepast is, de resultaten van een onderzoek door het onafhankelijke internationale advocatenbureau Debevoise & Plimpton LLP onder.

Wat Shell nu precies wel en niet wist blijft nog onduidelijk. Wel liet een andere woordvoerder vandaag aan persbureau Reuters weten dat het betalen van de witwasser de enige manier was om de impasse te doorbreken. 'Ze konden niet om die man heen dus hebben ze met hem onderhandeld', zegt beurscommentator Jansen.

Gelekt telefoongesprek

Shell zegt nu volledig open kaart te willen spelen, maar intussen is ook een telefoongesprek tussen de huidige topman van Shell, Ben van Beurden, en de toenmalige financieel directeur Simon Henry gelekt. Daarin overweegt hij om te boeken te sluiten of toch iets anders te doen. 'Er spelen hier wat vreemde zaken, misschien moeten we dit bekendmaken aan de Department of Justice, omdat we nu erachter komen dat we misschien niet open genoeg zijn geweest', zegt Van Beurden in de telefoontap. Rob Jansen noemt het een 'verontrustend citaat'. 'Dat staat in schril contrast met de verklaring dat ze volledig meewerken met justitie.'

Volgende week begint een eerste procedurele hoorzitting in Milaan, waar een rechter beslist of de aanklacht van het OM tegen Shell, ENI en (oud-)bestuurders geaccepteerd wordt. Het OM laat aan BNR weten dat het vanwege het nog lopende onderzoek eerder maanden dan weken zijn voordat er meer bekend wordt.