De bestaande bedrijven werden groter met het stoppen van andere bedrijven, doordat die hun rechten overdroegen, zegt Jan Willem Erisman, hoogleraar integrale stikstofstudies en directeur van het Louis Bolk Instituut. 'Die boeren waren niet van plan om te investeren in emissie-arme stallen. Het is overigens een andere regeling dan de regeling die nu vooral in het nieuws is: de bedrijven die de rechten overnamen voldoen wél aan die ammoniak-normen.'
Luister terug | Nieuw stikstofbeled zet weinig zoden aan de dijk
Wat Erisman verder opvalt is de verschuiving van jongvee naar melkvee, dat verantwoordelijk is voor meer emissie. De korte én de lange termijn zijn van belang, meent hij: elk jaar moet je stikstofruimte creëren voor onder meer de woningbouw. 'Daarom moet je toch weer kijken naar de veevoermaatregel. Op de lange termijn is te voorzien dat ook de melkveestapel wordt verkleind als je zeker 50 procent emissiereductie wilt bereiken, zoals de Commissie Remkes wil.'
Lees ook | Nederlandse producten steeds populairder in China
Het is nu juist zaak om veel meer bedrijven uit te kopen, zegt PvdA-Kamerlid William Moorlag, om de daling van de stikstofuitstoot te versnellen. 'De handel in dierrechten, zowel voor varkens als voor fosfaatrechten in de melkveehouderij, is mij een doorn in het oog. Ik heb voorstellen gedaan om die rechten af te romen, zodat elke keer als ze worden verkocht, een deel aan de overheid toevalt. Op die manier haal je rechten uit de markt en krimpt de veestapel.
Op die manier daalt de stikstofuitstel en ontstaat er eindelijk meer ruimte voor natuurherstel, woningbouw en economische ontwikkeling, zegt Moorlag. 'In de nieuwste regeling worden die rechten wél opgekocht, maar het is too little too late; er moet meer geld beschikbaar komen voor de uitkoop van veehouderijen. We hebben dit probleem met zijn allen laten ontstaan, dus we moeten de boeren op een royale manier zien uit te kopen. Er moet vaart gemaakt worden.'
