De presentatie vond plaats in het Nemo Science Museum, symbool van wetenschap en innovatie, en daarmee een ideale plaats om het investeringsfonds daar officieel af trappen, meenden de ministeries. Het kabinet wil de projecten in het voorjaar van 2021 toekennen, aan de hand van adviezen van een commissie, zegt politiek verslaggever Sophie van Leeuwen. '20 miljard euro is niet genoeg voor een luchthaven in zee, maar je kunt er bijvoorbeeld wel een treinverbinding naar Groningen van betalen.'
Luister terug | Jaap Jansen | Centen en procenten
Vrijdag is in de ministerraad een klap gegeven op het fonds. In de adviescommissie nemen naar verluidt oud-DSM-topman Feike Sijbesma, ASML-CEO Peter Wennink en wetenschapper Robbert Dijkgraaf zitting, zegt Van Leeuwen. 'Ik kan me voorstellen dat er nog meer mensen in de Kamerbrief staan; het gaat toch niet over zomaar iets, het gaat over heel veel geld. De vraag is wel of het genoeg gaat zijn. Maar je moet misschien eerst maar eens kijken of het gaat werken.'
Captains of industry
Henk Volberda, hoogleraar Strategie en Innovatie aan de Amsterdam business school van de Universiteit van Amsterdam, is nog niet gepolst om zitting te nemen in de commissie. 'Ik ben beschikbaar. Ik heb vernomen dat er captains of industry en topwetenschappers in zitten. En politici? Dat denk ik niet. Het idee was in eerste instantie om met name te investeren in innovatie, maar gaandeweg is het steeds breder geworden, het gaat nu ook om de arbeidsmarkt en onderwijs.'
Ook infrastructuur, duurzaamheid en groene economie zullen uitgebreid aan bod komen, zegt Volberda. Op mondiale schaal stelt het fonds overigens betrekkelijk weinig voor, meent hij. 'Duitsland investeert jaarlijks alleen al 17 miljard in die sleuteltechnologieën en in het Noorse fonds op basis van olie-inkomsten zit 100 miljoen euro. Dus het is heel mooi, maar het zal nooit genoeg zijn. Het was zelfs even onduidelijk of het door zou gaan, door de coronacrisis.'
Grote transities
Als het aan TNO-CEO Paul de Krom ligt, moet het fonds vooral worden besteed aan technologieën als kunstmatige intelligentie, kwantumcomputers, kwantuminternet en waterstof die grote transities op het gebied van energie, gezondheidszorg en mobiliteit ondersteunen. We hebben samen met partners - universiteiten en bedrijven - ook een aantal voorstellen op de plank liggen om daarin te gaan investeren, áls dat fonds er ten minste komt.'
De Krom pleit voor de Duitse optie om het budget elk jaar met 3 procent te verhogen, om de innovatie en onderzoek verder aan te jagen. 'Dit is natuurlijk een tijdelijk budget, uiteindelijk moet je naar een structureel budget. Maar dat is meer een oproep aan een volgend kabinet, ik ben al heel blij dat het kabinet in ieder geval deze investeringen doet: het is essentieel, ook om te werken aan die maatschappelijke transities.'
Tussen 11:00 en 12:00 sprak Jörgen Raymann in Ask me Anything verder over dit nieuwe investeringsfonds.