Doordat de deadline voorbij is, is het onduidelijk wat er gaat gebeuren met de eerder toegezegde steun vanuit de overheid ter waarde van 3,4 miljard euro. Wat bij de bonden vooral knaagt is dat de looptijd liefst vijf jaar is in de Hoekstra-clausule. 'De vakbonden vinden eigenlijk dat een afspraak voor vijf jaar niet kan. Daarbij is minister Hoekstra heel laat aangekomen met zijn eis dat het echt vijf jaar moet zijn', legt Yteke de Jong uit, luchtvaartdeskundige van de Telegraaf.
Lees ook | Bonden tekenen clausule niet, steunpakket KLM op losse schroeven
Mes op de keel van vakbonden
Eerder was er al een akkoord gesloten tussen de bonden, KLM. Daarin werd vastgelegd dat de kosten met 15 procent omlaag zouden gaan. Onderdeel van dat plan is het inleveren van maximaal 20 procent van het loon, gedurende anderhalf- tot twee jaar. Maar Hoekstra is daar niet mee akkoord gegaan. Hij wil dat de loonkosten voor vijf jaar omlaag gaan, net zolang als de looptijd van de financiering van 3,4 miljard euro. Maar dat besef kwam pas donderdag aan bij KLM, twee dagen voor de deadline. Het bracht een crisissfeer bij KLM en de vakbonden. 'De vakbonden vinden eigenlijk dat minister Hoekstra hen het mes op de keel zet. Maar ja, ze willen ook niet dat het bedrijf onderuit gaat', vertelt De Jong.
Lees ook | Liveblog coronacrisis
Sommige vakbonden zijn met tegenzin akkoord gegaan
Ondanks dat VNV en FNV de clausule respectievelijk niet getekend heeft of nog in beraad is, zijn andere vakbonden wel akkoord met de 'Wopke-clausule'. Cabinebond VNC, de grootste vakbond bij KLM, de Vereniging KLM Professionals, de Nederlandse Vakbond van Luchtvaarttechnici en vakbond De Unie zijn er wel mee akkoord gegaan, ondanks dat het bij sommigen met tegenzin was. 'Dit creëert onnodig verdeeldheid onder medewerkers, verdeeldheid die zeker in deze moeilijke crisistijd gemist kan worden als kiespijn', zei vakbond VNC.
Kat- en muisspel tussen pilotenvakbond en Hoekstra
Volgens De Jong heeft Hoekstra niet duidelijk gemeld dat het eerdere akkoord niet voldoende was. 'Hij heeft kennelijk niet een brief gestuurd aan de KLM-directie dat ze terug naar de onderhandelingstafel moet.' De vakbonden hebben dan ook grote vraagtekens welk doel de minister voor ogen heeft. 'Het is de vakbonden niet duidelijk welk spel Hoekstra speelt. Is het powerplay, om toch op de valreep, die piloten met name, te dwingen tot een commitment van vijf jaar, in plaats van anderhalf jaar. Het is een soort kat- en muisspel geworden tussen de pilotenvakbond en minister Hoekstra, met de KLM-directie die er tussen zit.'
'Vakbonden moeten hun knopen tellen'
Voor KLM is het onduidelijk hoe hun toekomst er nu gaat uitzien. 'KLM heeft dat geld gewoon nodig. Als minister Hoekstra echt kwaad wil, dan kan hij echt zeggen dat die ermee stopt. Alle partijen proberen dit tot het uiterste te rekken.' Maar De Jong vindt ook dat de vakbonden niet te veel moeten eisen. 'Voor de vakbonden is het tijd om te schakelen. Je loon wordt doorbetaald, je zegt dat je heel heel belangrijk bent voor de maatschappij en op een gegeven moment moet je gewoon je knopen tellen', aldus De Jong.
Luister ook | KLM: Zaterdagmiddag meer duidelijkheid over loonoffers
