Eén van de oorzaken van de faillissementen is de schuld die bedrijven hebben opgebouwd. Een belangrijke vraag daarbij is hoe schuldeisers zich gaan opstellen, zegt Joris Knoben, hoogleraar bedrijfseconomie aan de Radboud Universiteit. ‘Verder zal het effect erg verschillend uitpakken tussen sectoren. Sectoren als cultuur, recreatie en horeca kunnen de verloren omzet van het afgelopen jaar niet of nauwelijks compenseren. Voor andere sectoren is ‘inhaalvraag’ wel gedeeltelijk mogelijk.’
Menno Middeldorp, hoofd onderzoek van Raboresearch, zegt dat het afhankelijk is van de coronamaatregelen die dan gelden en de specifieke situatie per bedrijf, wat er zal gebeuren als de steunpakketten stop worden gezet. Als de economie straks weer volledig open is en consumenten weer volop geld uitgeven, zullen structurele veranderingen door corona betekenen dat sommige bedrijven moeten stoppen of herstructureren. ‘Een stijging van het aantal faillissementen en hogere werkloosheid is dan goed mogelijk’, zegt Middeldorp.
Dat het stoppen van de steunpakketten voor faillissement gaat zorgen, verwacht ook hoofdeconoom Sandra Phlippen van ABN AMRO. ‘Voor bijvoorbeeld horecabedrijven komt na opening de omzet terug. Ik denk eerder aan bedrijven die diensten rondom kantoren aanbieden of het zakelijke reisverkeer. Daar wordt het pre-coronaniveau van omzet mogelijk niet meer gehaald’. Maar voor de horeca geldt wél dat de schuldenlast misschien zo hoog is geworden, dat ze ondanks die omzet toch failliet gaan.’
Maatwerk
'Op dit moment zijn we wel behoorlijk positief over de economie als geheel. We denken dus ook niet dat de stijging in de faillissementen een grote bedreiging voor het economisch herstel zal zijn', zegt Ester Barendregt, hoofdeconoom bij Raboresearch.
Volgens haar zijn we inmiddels in de fase aangekomen waar maatwerk nodig is. 'De overheid is geen goede partij om dit te doen, omdat die zich vooral op het algemene richt. Banken maar ook andere investeerders kunnen hierin een rol spelen. Die zijn in staat om per bedrijf te kijken hoe het ervoor staat en welke perspectieven er zijn. De overheid kan wel helpen door garantieregelingen.'
Cultuursector
Een sector die volgens de economen mogelijk het ergste zal bloeden als de steunpakketten worden stopgezet, is de cultuursector. Peter van den Bunder van de Kunstbond vindt dan ook dat het onverstandig is om de steun stop te zetten. ‘Door de schulden die zijn gemaakt in de sector door corona, de achterstallige belasting en de kleine marges die we zullen hebben als we weer opengaan, zullen veel bedrijven binnen de kunst- en cultuursector failliet gaan.’
Koninklijke Horeca Nederland pleit voor het voorkomen van faillissementen door de schulden die door horecabedrijven in de coronacrisis zijn opgebouwd. In het CoronaHerstelplan van de branchevereniging staan voorstellen voor maatregelen die kunnen worden genomen met betrekking tot deze schulden. Op deze manier hoopt KHN dat de horeca meer toekomstperspectief krijgt.
'Ondersterfte'
BNR-huiseconoom Han de Jong: 'Dat het aantal faillissementen gaat stijgen, lijkt me onvermijdelijk. Uit de cijfers blijkt dat de steunmaatregelen bedrijven op de been hebben gehouden die ook zonder de pandemie waren omgevallen.'
In de drie jaar voorafgaand aan de pandemie, gingen er gemiddeld tussen de 250 en 300 bedrijven failliet. Dat is inmiddels gezakt naar 150. 'Je zou kunnen zeggen dat er sprake is van een soort 'ondersterfte'. Daardoor zal een aantal bedrijven alsnog failliet gaan', zegt De Jong.
Een jaar geleden verwachtten we een golf aan faillissementen, maar die verwachting kwam niet uit. De les daaruit is dat je voorzichtig moet zijn met het voorspellen van een dergelijke golf, stelt De Jong. Ook onder de huidige omstandigheden zou het volgens hem nog wel eens kunnen meevallen.