Spioneren
'We zien al tijden dat Chinezen veel van onze producten en innovaties kopiëren. Dat is voor hen ook een manier geweest de afgelopen decennia om te groeien, veel nieuwe banen te creëren en de achterstand ten opzichte van het Westen in te lopen', zegt Ruben Brekelmans van de VVD. 'Inmiddels weten de meeste Nederlandse en westerse bedrijven wel dat de Chinezen dit doen. Maar wat je ziet is dat de Chinezen daardoor steeds geraffineerder worden. Ze spioneren digitaal, ze kopen strategisch westerse bedrijven op, ze gaan joint ventures aan. En dat allemaal om toegang te krijgen tot onze kennis en tot onze innovatie en onze nieuwe ideeën.'
Luister terug | 'Europa kan niet zonder China'
Verdienmodel
Voor Nederlandse bedrijven kan deze ontwikkeling een probleem worden, denkt Brekelmans. 'Het eerste risico is dat het verdienmodel van onze westerse bedrijven onder druk komt te staan. Als een bedrijf onderzoek doet en een nieuw product ontwikkelt, dan brengt dat kosten met zich mee. Die kosten moeten worden terugverdiend en dat zie je terug in de prijs. Als een Chinees bedrijf dat vervolgens kopieert en die kosten niet hoeft te maken, dan kunnen ze met een veel lagere prijs concurreren.'
Onder druk zetten
Brekelmans: 'Het tweede risico is dat Chinezen investeringen in onze bedrijven ook gebruiken om invloed uit te oefenen en ook het Westen onder druk te zetten. Daardoor is er, als we issues hebben met China, of als er problemen zijn, minder ruimte om kritiek te uiten. Het derde risico is dat China een heel actieve strategie voert om zelf onafhankelijker te worden door de kennis en de innovaties die ze van ons overnemen. Op het moment dat ze onafhankelijker zijn hebben ze een veel sterkere machtspositie in de wereld omdat ze veel minder rekening hoeven te houden met anderen.'
Luister terug | CIA-centrum focust op China
Rudi Riemens, octrooi-specialist van EP&C, herkent het handelen van Chinese bedrijven en benadrukt dat er ook voordelen zitten aan de werkwijze die bedrijven. 'Je zou ook kunnen zeggen dat ze het octrooisysteem steeds beter hebben leren kennen. Ze weten daar goed in mee te gaan tegenwoordig. (...). Nu zie je dat ze de bescherming die octrooien bieden ook gebruiken om verdere innovaties te ontwikkelen.'
Toch ziet Boudewijn Poldermans, voorzitter van de China Business Council, dat het China niet alleen gaat om innovaties. Volgens hem zijn 95 procent van alle patenten op de wereld niet innovatie gedreven en zit daar amper marktwaarde aan. 'Het wordt door de Chinese overheid gepusht om zoveel mogelijk patenten geregistreerd te krijgen. Maar die zijn voor het grootste deel niet innovatie gedreven. Daarmee kunnen er subsidies verkregen worden of kan de naam van een bedrijf of universiteit een beter aanzien krijgen.'
Al jaren wordt er, zowel in de Tweede Kamer als in Brussel, gesproken om deze ontwikkelingen tegen te gaan. Brekelmans hoopt dat er stappen kunnen worden gezet. 'Als het gaat om het vastleggen van innovatie in octrooien, dan is daar wel Nederlandse wetgeving voor en dan zijn daar Europese regels voor, maar de Chinezen houden zich daar niet aan.'