In de nieuwe KvK-data is per gemeente uitgesplitst in hoeverre het aantal bedrijven in 2021 toenam, hoeveel er stopten en wat binnen die aantallen het aandeel zzp en mkb is. Het aantal startende bedrijven met personeel is een belangrijke indicator voor de mate waarin een gemeente economisch floreert.
Lees ook | BNR-Uitblinkgemeente: Den Bosch in trek bij startende ondernemers
In de data is duidelijk te zien dat de Randstad en grote Brabantse steden als Den Bosch en Eindhoven het op dat gebied heel goed doen, concludeert Otto Raspe, hoofd van RaboResearch. ‘Je ziet duidelijk dat de steden de broedplaatsen zijn. Die hebben de meeste vestigingen, zelfs als je het berekent per aantal inwoners. Dat groeit daar harder’.
Tijdens de coronapandemie werd thuiswerken de norm, waardoor het in theorie minder noodzakelijk werd voor een onderneming om zich in een stad te vestigen. Raspe: ‘Er was even sprake van: loopt die stad nou leeg? Maar voor bedrijvigheid geldt nog steeds: Steden broedplaatsen. Daar gebeurt het.’
‘We noemen het in de literatuur de agglomeratievoordelen, de voordelen van nabijheid’, zo verklaart Raspe de aantrekkingskracht van de stad. ‘Een bedrijf kan niet alles meer alleen. Dat heeft input van anderen nodig en heeft kennis nodig uit zijn nabijheid. Rondom dat soort clusters is een arbeidsmarkt die beter matcht en wat dikker is. Die agglomeratievoordelen zijn ook in de kleine Nederlandse economie heel belangrijk.’
Gemeenten profiteren in economische zin dus van hun al bestaande status en ligging, maar ook het lokaal gevoerde beleid speelt een flinke rol. ‘Het is 50/50’, zegt Raspe. ‘Je hebt die natuurlijk voordelen van je plek, maar de andere helft komt ook wel door goed beleid. Je ziet dat steeds meer gemeentes een zwaardere economische beleidsagenda gaan voeren en strategischer omgaan met hun economie. Lange termijnplannen maken. Dat doen ze ook steeds vaker niet alleen als individuele gemeente, maar als groepje gemeentes bij elkaar.’
Geen beleid op basis van onderbuik
Het belang van samenwerken van gemeentes op economisch gebied, wordt ook onderstreept door Saskia Bosch, directeur regionale dienstverlening bij de Kamer van Koophandel. ‘Als ik het ene doe, zou je in een samenwerking misschien een ander het andere kunnen laten doen. Zo versterk je elkaar. En ik denk dat het belangrijk is dat je op basis van data je beleid formuleert, niet op basis van onderbuik. Ga nou eens kijken wat er werkelijk aan dynamiek is in je gemeente.’
Dat gemeenten van elkaar kunnen leren en elkaar kunnen helpen, is wat Bosch betreft niet alleen een lokale kwestie. ‘Kijk bijvoorbeeld als Zeeland ook eens naar Noord-Nederland. Wat heb je gemeen en wat kan je van elkaar leren als regio?'
Ook de regionale economie zal getroffen worden door de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, verwacht Raspe. ‘Dat gaat zeker invloed hebben natuurlijk. We brengen deze week onze economische ramingen uit en gaan die ook door vertalen naar regio’s. We gaan vanzelf zien dat het land an sich erdoor getroffen wordt, maar ook de impact in regio’s die internationaler zijn en bepaalde grondstoffen gebruiken in hun productieproces. Daar gaat het harder naar beneden.’
Uitblinkgemeenten
Dit verhaal kwam tot stand in samenwerking met RaboResearch en de KvK, in het kader van de week van de BNR-Uitblinkgemeente. In aanloop naar de gemeenteraadsverkiezingen behandelen we op BNR elke dag een thema, waarbinnen de 333 deelnemende gemeenten met elkaar worden vergelijken. Dit verhaal valt binnen het thema economie. Op elke thema wordt er één tot Uitblinkgemeente uitgeroepen. Den Bosch is uitgeroepen tot Uitblinkgemeente op het thema economie.