Econoom: 'Inflatieproces verbreedt zich'
De Nederlandse inflatiecijfers zijn zojuist bekend gemaakt door het CBS, de stijging in april is uitgekomen op 9,6 procent. Dat is iets minder dan de 9,7 procent van maart. Is er al sprake van stagflatie? BNR's huiseconoom Han de Jong ziet parallellen, maar ook verschillen. 'In de jaren zeventig bedroeg de werkloosheid tien procent, dus de stagflatie die we gaan mee maken is wel van een andere orde van grootte.'
De inflatie is weliswaar vrijwel ongewijzigd, toch ziet De Jong wat verschuivingen: het cijfer is iets gedrukt door de accijnsverlaging die 1 april is doorgevoerd op benzine en diesel. Ook werden gas en elektriciteit iets goedkoper, maar daar staat weer tegenover dat vooral in de voeding de inflatie zich doet voelen: van 6,2 procent naar 8,5 procent. 'Dat hakt er stevig in'. Ook zijn bungalowparken stevig duurder geworden, dat heeft alles te maken met het heropenen van de economie. De Jong ziet vooral een 'verbreding van het hele inflatieproces'.
Dure stroom
En waar de inflatie in de Baltische staten hoger ligt dan bij ons, daar heeft Frankrijk een inflatie die half zo klein is als die in Nederland. Dat komt onder andere doordat de elektriciteit in Frankrijk wel wat duurder wordt, maar lang niet zo sterk als in Nederland waar de elektriciteit 155 procent duurder werd in april. Ter vergelijking: de prik werd in Frankrijk maar 5 procent duurder, iets wat natuurlijk te maken heeft met het feit dat de Fransen in twee derde van hun energiebehoefte voorzien met kerncentrales.
Lees ook | Hoe de 'Iberische uitzondering' zorgt voor een 30 procent lagere energierekening in Spanje
Personeelskrapte
Bedrijven kampen niet alleen met sterk gestegen kosten, maar ook het nijpende personeelstekort speelt hen parten. De Jong denkt dat de economie zodanig gaat afkoelen, dat die arbeidsmarkt wel wat zal ontspannen. 'Een hoge inflatie in combinatie met een krappe arbeidsmarkt, dat nodigt uit tot hogere loonstijgingen, en dat beginnen we te zien. Werkgeversorganisatie AWVN publiceerde cijfers over nieuw afgesloten cao's, je ziet in die cijfers duidelijk dat in ieder geval in de cao-lonen echt een opwaartse lijn begint te komen. Lag dat begin vorig jaar nog op 1,8 procent, in de voorlopige cijfers voor mei ligt het al op 4 procent. En dat zijn dan alleen nog maar de cao-lonen, los van die lonen, zijn werkgevers vaak gedwongen om daarbovenop ook extra te betalen.'
'Ik denk dat de loonkosten behoorlijk snel aan het stijgen zijn'. En ook dat is weer een riskante ontwikkeling: hoge lonen verhouden zich moeilijk tot een krimpende economie. Dat tast de winstgevendheid aan en daarmee uiteindelijk ook de investeringsbereidheid. 'Voor de bestedingen op korte termijn is die loonstijging wel goed, maar nu gaat het wel de verkeerde kant op.'
Samen
Vakbonden eisen dat werknemers volledig gecompenseerd worden voor het verlies, is dat redelijk? 'De inflatie wordt voor een belangrijk deel veroorzaakt door energieprijzen. We zijn een importeur van energie dus, hogere energieprijzen maken ons armer. Je kunt wel proberen die lasten daarvan op elkaar af te schuiven, maar het systeem als geheel wordt daar niet beter van. Als werknemers erin slagen om volledig gecompenseerd te worden voor de inflatie, dan komt de onvermijdelijke nationale verarming op andere schouders terecht.'
Lees ook | Inflatie blijft met 9,6 procent op hoog niveau door duurdere voeding
