De problemen zijn van een 'verontrustend hoog niveau', zo staat in de monitor. Meer dan de helft van de bevraagde ondernemers (54 procent) merkt op dat de omstandigheden om wereldwijd zaken te doen verslechterden, in de maand mei. Wel is er een kleine positieve noot: in april vond 64 procent van de onderzochte ondernemers dit de situatie op de wereldmarkt verslechterden.
Lees ook | Export krimpt, Nederlandse economie groeit niet meer
Rob Zomer, manager internationaal ondernemen bij Evofenedex, ziet dat bedrijven wel orders krijgen, 'maar ze kunnen die niet of nauwelijks aannemen. Dat is frustrerend.'

Oplossing moeilijk voor handen
Toch verwachten veel ondernemers niet dat de problemen snel voorbij zullen zijn. Bijna een kwart van de ondernemers denkt dat de problemen nog bestaan tot na 2023.
Een oplossing is moeilijk voor handen, merkt Zomer op. 'Dat probleem kan je moeilijk oplossen, denken we. Maar als ondernemer kan je wel structureler werken aan het behouden van je personeel. Door een persoon te laten groeien, te scholen, iets te veranderen aan de salarissfeer, maar voornamelijk het werken inhoudelijk aan te schroeven.