Gunvor ontkent de beweringen die in de Kamervragen gedaan worden. Onderaan dit artikel staat de reactie.
Volgens Van Dijk is de groene markt niet alleen een enorme groeimarkt, investeringen erin worden deels vanuit de Nederlandse overheid gesubsidieerd. Voor Van Dijk nog een reden om Kamervragen te stellen: want hoe wenselijk is het dat een buitenlandse onderneming Nederlandse subsidies toucheert om vervolgens hier een kritische energie-infrastructuur op te tuigen? 'Willen we die kritische energievoorziening niet liever in eigen handen houden?'
Schimmig
Probleem is dat de eigendomsstructuur en -verhoudingen van Gunvor schimmig zijn: het hoofdkantoor staat in Genève, voor het overige staat het bedrijf in Cyprus geregistreerd en volgens Van Dijk zijn er legio berichten dat het bedrijf jarenlang olie uit Rusland heeft geëxporteerd. Maar of en op welke manieren het Kremlin bij Gunvor betrokken zijn, is onbekend. 'Poetin zal nooit publiekelijk zeggen dat hij ergens aandelen in heeft of betrokken bij is, daarom wil ik van de regering weten wat de eigendomsstructuur is van dit bedrijf.'
Tegen BNR zei Klimaatminister Rob Jetten desgevraagd het bedrijf Gunvor niet te kennen, wel zei Jetten het te zullen uitzoeken. Verder doet hij er geen uitspraken over. 'Frappant', zegt Van Dijk, 'dat hij in zee gaat met een bedrijf waarvan je niet weet hoe het in elkaar steekt.' Het SP-Kamerlid wil behalve opheldering over Gunvor ook weten of er Nederlandse subsidies naar het buitenland gaan.
Gunvor Petroleum Rotterdam
Overigens is Gunvor Group geen onbekende in Rotterdam, de groep beschikt al over een eigen raffinaderij en een distributiecentrum met 'directe toegang tot de open zee en het Europese achterland'. De raffinaderij, voorheen het eigendom van Kuwait Petroleum International, maakt sinds 1 februari 2016 deel uit van de Gunvor-groep, één van de grootste onafhankelijke grondstoffenhandelaren ter wereld.
Geen banden met Moskou
Volgens TradeWinds, een nieuwssite voor internationaal scheepvaartverkeer en bevrachters, heeft Gunvor Group vrijdag nog verklaard geen belangrijke banden met Rusland meer te hebben, ondanks de vele transacties uit het verleden. 'Hoewel Gunvor in het verleden in Rusland heeft gewerkt, heeft de handel van het bedrijf vandaag geen materiële blootstelling aan het land', kondigde de groep aan in een verklaring.
Volgens de verklaring heeft Gunvor al zijn Russische activa zeven jaar geleden verkocht. Het eigendom van een overblijvend 'minderheids-, niet-controlerend belang' in de Ust-Luga Oil Products terminal wordt 'momenteel herzien'. Gunvor wees er ook op dat het geen andere externe Russische aandeelhouders of economische belangen heeft. Voorzitter en chief executive officer Torbjorn Tornqvist bezit 88,4 procent van het bedrijf en de rest is in handen van Gunvor-werknemers.
Volg de ontwikkelingen in Oekraïne en de gevolgen daarvan hier in ons liveblog
CV Gunvor
Verhalen over de innige relatie tussen Gunvor en het Kremlin circuleren al jaren. Het bedrijf werd in 2000 opgericht door de Zweed Torbjörn Törnqvist en de Russische oligarch Gennady Timchenko, een goede vriend van Poetin. Timchenko belandde na de annexatie van de Krim door Rusland in 2014 op de internationale sanctielijst, zijn Zweedse partner heeft hem toen uitgekocht. Volgens het Amerikaanse ministerie van Financiën heeft Poetin echter investeringen in Gunvor en mogelijk toegang tot Gunvor-fondsen.
Op basis van de WikiLeaks meldde de Londense Daily Telegraph al in 2010 dat het vermogen van de toenmalige Russische premier Vladimir Poetin in verband werd gebracht met een 'geheimzinnig, in Zwitserland gevestigd oliehandelsbedrijf', Gunvor genaamd. De krant sprak ook de toenmalige Amerikaanse ambassadeur in de Russische Federatie John Beyrle die melding maakte van nauwe banden tussen Gunvor en de Russische regering.
Een documentaire van de Zweedse Radio toonde in 2017 aan dat Gunvor betrokken was bij een Wit-Russische oliesmokkel met corruptie op de hoogste niveaus in de Wit-Russische regering. In maart 2020 publiceerde The Sunday Times een artikel aan de hand van een interview met Sergei Pugachev - ooit bekend als de bankier van het Kremlin - waarin Gunvor weer in verband werd gebracht met Vladimir Poetin.
Lees ook | Witte Huis: beursopening Moskou is poppenkast
Reactie Gunvor
In een aan de redactie gerichte mail noemt de directeur corporate affairs van Gunvor Group de beweringen in het artikel 'absurd'. Gunvor benadrukt dat de Zweed Torbjörn Törnqvist een meerderheidsbelang heeft en dat de rest van de aandelen in handen is van werknemers. Gunvor Group maakt ook bezwaar tegen de omschrijving dat ‘de eigendomsstructuur en -verhoudingen van Gunvor buitengewoon schimmig zijn’. Vladimir Poetin heeft geen en had nooit enig belang, betrokkenheid of eigenaarschap in het bedrijf, verklaart Gunvor. De beweringen worden volgens Gunvor ten slottte niet gestaafd door enig bewijs.
Hieronder volgt de tekst van de brief die Gunvor BNR stuurde:
First, in terms of Gunvor’s ownership, our company is majority owned by Torbjörn Törnqvist, a Swedish citizen, who holds 88.4% of the company and who is the sole beneficial owner of the entirety those shares. The remaining percentage is held by Gunvor employees. There are no outside economic interests, Russian or otherwise. The veracity of these statements is affirmed by the fact that Gunvor has a publicly listed bond, which was led by Citigroup, an American company. This bond and its prospectus are legally binding, and comprehensive amounts of due diligence were conducted—as is done for all of Gunvor’s more than US $19 billion in financings. We work with more than 60 international financial institutions, which undertake considerable compliance and KYC checks.
Second, I take issue with your description of Gunvor being “extremely shady”. Let’s be clear: Vladimir Putin does not and never has had any interest, involvement, or ownership in Gunvor, beneficial or otherwise. You and others have repeated such claims, but neither you nor anyone else has ever produced any evidence. In terms of Gunvor proving its ownership, see above. You should also well note that despite all the Russia-related sanctions by the U.S. and other government since 2014, including those in recent months, Gunvor has never once been targeted. The U.S. Treasury and OFAC long ago confirmed that Gunvor was not to be impacted by sanctions on the company’s former shareholder, Mr. Timchenko. Per reporting by Reuters at the time: “U.S. officials also made clear they did not want sanctions on Timchenko to affect the firm [Gunvor].” Gunvor has also received assurances from the U.S. government that it has no issue with our company. Moreover, since 2014, Gunvor has opened two offices in the U.S., in Houston, Texas, and Stamford, Connecticut, which now have more than 150 employees. The U.S. is one of our fastest growing locations. Our company even participates in the U.S. Department of Labor Apprenticeship program.
Additionally, you may wish to note that in Germany, where Gunvor owns another refinery, Reinhard Brandl, a German CSU politician and member of the Bundestag, recently stated publicly: "There is currently no connection between the Gunvor and Russia…. The Gunvor refinery is not seen as a problem in political Berlin, but as part of the solution.” (“Die Rolle der Raffinerien in der Region für ein mögliches Öl-Embargo”)
Third, Gunvor has been a good employer and manager of the refinery in Rotterdam, keeping it operating successfully since its divestiture by Kuwait Petroleum, and today working to ensure the facility and its employees have a future. In the last few years, Gunvor has been investing considerably to transform Gunvor Petroleum Rotterdam (GPR) as a part of our company’s Energy Transition strategy, which would provide GPR with a renewed future—including the ongoing plastics waste recycling program (in partnership with Dow), a Hydrotreated Vegetable Oil (HVO) processing program, and the hydrogen terminal project, among other initiatives in the works. This is important not just for the environment, but for energy security reasons.