Als gevolg van de torenhoge energierekeningen schalen sommige industriële grootbedrijven hun productie al af of moeten zelfs volledig sluiten; deze week nog sloot aluminiumfabrikant Aldel de deuren en vorige maand schroefde Chemelot de productie terug. En dat heeft grote repercussies voor andere ondernemingen en sectoren die daar weer afhankelijk van zijn.
Lees ook | Europese industrie begint recessie te voelen
Swart vindt het zorgwekkend dat de basisindustrie in zwaar weer zit omdat andere industriële branches afhankelijk zijn van die grondstoffen. 'Gaan we dat inkopen uit andere werelddelen, dan verzwakken we de strategische positie van Europa. We ruilen dan de ene afhankelijkheid in voor de andere. Tot op heden waren we afhankelijk van Russisch gas, we zouden afhankelijke kunnen worden van landen als China voor simpele producten als aluminium en staal.'
Lees ook | Industriële productie eurozone groeide in augustus
Geopolitiek
Volgens Swart is er niet zozeer meer sprake van gezonde marktwerking zoals een decennium geleden, maar zijn de spelregels nu vooral geostrategisch van aard. 'Er is geen sprake meer van marktwerking, het gaat om geopolitiek. In China zagen we dat in 2015; dat men leidend wilde worden in een aantal industrieën. Dat is gelukt met de fabricage van batterijen. De VS is bezig met een chips-oorlog tegen China, Poetin probeert onze zware industrie kapot te maken door de gaskraan dicht te draaien.'
Lees ook | Personeel vreest voor sluiting Tata Steel IJmuiden
Lees ook| 'Er is meer vertrouwen in bedrijven dan in de overheid'
Concurrentie
Swart wijst erop dat met name energie-intensieve bedrijven het de komende jaren moeilijk gaan krijgen. 'Voorlopig hebben we de energievoorziening niet op orde, dat resulteert in hoge energieprijzen.' En daarmee valt mondiaal niet te concurreren. Het gevolg is dat bedrijven uitwijken naar de voormalige emerging markets als Brazilië, India en China. En dat is slecht nieuws voor het milieu. Swart: 'Die landen lopen niet voorop in termen van klimaatbeleid, er wordt veel gebruik gemaakt van steenkool. Wij zijn in Europa meer ingesteld op aardgas omdat dat goedkoop en schoner is, wij dreigen door fabrieken van andere werelddelen die minder goed zijn voor het klimaat te worden weggeconcurreerd'.
Lees ook | Chinese vastgoedcrisis kan onze economie ook schaden
Lees ook | Mogelijke boete voor Tata Steel na overtreden milieuregels