Het is een vuistregel in de internationale (handels)betrekkingen: wie een klein binnenland heeft, heeft een groot buitenland. Voor Nederland heet dat buitenland Duitsland. Met ons grootste buurland onderhouden we in alle opzichten nauwe betrekkingen. De Nederlands-Duitse handelsrelatie is met een handelsvolume van 172 miljard euro in 2020 een van de grootste ter wereld, de Duitse en Nederlandse economieën zijn dan ook sterk met elkaar verweven, zegt BNR's huiseconoom Han de Jong.
Elastiek
'De Nederlandse en Duitse economieën zijn door de handel sterk elkaar verweven. En hoewel er verschillen zijn, is de economische structuur goed vergelijkbaar. Dan is het geen wonder dat de economische ontwikkeling in beide landen niet sterk afwijkt. De ontwikkeling van de bbp-groei laat zien dat beide economieën behoorlijk met elkaar in de pas lopen.'
De grafiek hieronder spreekt dan ook boekdelen, de economieën van Nederland en Duitsland lijken wel met elastiek aan elkaar vast te zitten.
Nederland concurreert beter
Qua bbp lopen Nederland en Duitsland dus fijn in de pas, maar dat zegt an sich weinig, bbp is immers een containerbegrip. Want kijk je bijvoorbeeld naar concurrerend vermogen, dan torent Nederland voor 2022 comfortabel boven Duitsland uit. Raadpleeg je de lijst van de meest concurrerende landen (een ranking van het International Institute for Management Development), dan staat Nederland op de 6e plaats, terwijl Duitsland een 15e plaats inneemt. Ter illustratie: Denemarken staat bovenaan, Venezuela sluit de rij als nummer 63).
En meer
Een greep uit ditzelfde lijstje: Nederland is in digitaal opzicht meer concurrerend dan Duitsland (plaats 6 versus plaats 19). En Effizienz mag dan wel een Duitse uitvinding zijn, Nederland scoort er beter op, zowel qua efficiëntie van de overheid (12e plaats versus 21ste plaats) als waar het business efficiency betreft (plek 3 tegenover plek 21). Ten slotte laat Nederland de grote oosterbuur ook achter zich waar het infrastructuur betreft - op de som van de deelcategorieën basisinfrastructuur, technologische infrastructuur én wetenschappelijke infrastructuur vindt je Nederland op een 5e plaats, en volgt Duitsland met een negende plek.
Onderstaande grafiek laat er geen misverstand over bestaan, op menig deelcategorie scoort Nederland beter dan Duitsland.
Nederland innoveert beter
Ook op het gebied van innovatie scoort Nederland hoger dan de Duitsers. Jaarlijks publiceert de World Intellectual Property Organization de Global Innovation Index, een ranking van meest innovatieve landen. Nederland staat in deze lijst op nummer 5, Duitsland neemt de 8ste plek in.
Er is ook een ranking van de Wereldbank in welke landen je het gemakkelijkst zaken doet. De onderzoekers kijken dan naar zaken van toegang tot krediet en de elektriciteitsvoorziening tot belastingwetgeving. Daarin neemt Duitsland met een 22ste plaats een voorsprong op Nederland dat op de 42e plaats komt. Op deze lijst zijn 190 plaatsen te vergeven, de laatste plek is voor Somalië, op plek 1 staat Nieuw Zeeland.
Nederlanders zijn zelfs gelukkiger dan Duitsers
Okay, je doet gemakkelijker zaken in de Bondsrepubliek, en zo laat onze oosterbuur ons op wel meer vlakken achter zich, maar zijn de Duitsers dan ook gelukkiger dan de Nederlanders? Nein! Want volgens het World Happiness Report staat Nederland op de 5e plaats en onze oosterburen op de 14e. Het gelukkigst blijven de Finnen, het ongelukkigst ben je op plaats 146. Logisch, die plek is voor Afghanistan.
Maar op één aspect laten de Duitsers ons weer ver achter zich: op dat van de economische prestaties. Waar Nederland op de categorie overall economic performance een 19e plek bezet houdt, daar prijkt Duitsland op de 5e plaats.
'Samenhang van de productie in Duitsland en Nederland zich binnen afzienbare tijd weer herstellen.'
Grootste exportpartner
Voor Duitsland is Nederland na China de belangrijkste leverancier van goederen. In 2021 exporteerden we voor 133,4 miljard euro aan goederen naar onze grote oosterbuur, een jaar eerder was dat nog 106,8 miljard. De top 5 van die export bestaat uit ruwe aardolie en aardolieproducten, elektrische apparaten, groenten en fruit, diverse fabricaten en toestellen voor telecommunicatie. Die 133 miljard is ook in relatieve zin enorm: in 2021 exporteerden we naar onze tweede exportpartner België voor zo'n 63 miljard, naar de Britten voor zo'n 38 miljard euro.
Luister ook | Duitsers houden echt, echt, echt niet van verandering
Vierde importpartner
Omgekeerd importeren we ook het nodige uit Duitsland: in 2021 voor ruim 92 miljard euro. Die top 5 bestaat uit voertuigen voor het wegvervoer, elektrische apparaten, gespecialiseerde machines, medicinale en farmaceutische producten en diverse machines. We zijn daarmee de vierde grootste importeur van Duitse goederen. De grootste blijft de VS met bijna 122 miljard euro, gevolgd door China (103,6 miljard) en Frankrijk (102 miljard).
Wat we nog meer uit Duitsland halen: voeding en levende dieren, dranken en tabak, grondstoffen, minerale brandstoffen, dierlijke en plantaardige oliën en tal van chemische producten. Kortom, zo'n beetje alles wat een land draaiende houdt.
Lees ook | 'Kijk hoe Duitsland omgaat met arbeidsmigratie'
Diensten
Zowel Duitsland als Nederland kent een belangrijke dienstensector. Belangrijk? Beide landen verdienen daar rond de 70 procent van hun bruto binnenlands product mee. Denk hierbij aan de bancaire sector, verzekeraars en transport- en logistiekbedrijven, diensten die ook worden geëxporteerd. In 2020 exporteerden we voor 27,5 miljard euro aan diensten naar Duitsland, we importeerden voor 22,2 miljard euro. Denk hierbij aan vervoersdiensten, telecommunicatie en computerdiensten, industriële diensten, reisverkeer, bouwdiensten en financiële diensten.
Lees ook | Duitse bedrijven willen meer in Afrika investeren
Grens
Met de Duitsers delen we een grens van zo'n 576 kilometer. Er is vrij verkeer van goederen, diensten, kapitaal en personen, én we hebben een gemeenschappelijke munt. Het economische potentieel van die grensstreek is dan ook groot.
Nederland grenst aan de beide Duitse deelstaten Nedersaksen en Noordrijn-Westfalen, de belangrijkste handelspartner van Nederland waar meer dan 70.000 Nederlanders wonen. Samen met de deelstaten Baden-Württemberg, Nedersaksen en Beieren is Noordrijn-Westfalen goed voor meer dan 85 procent van de Nederlands-Duitse handel.
Los van de permanente wederzijdse bewoning (in heel Duitsland wonen meer dan 150.000 landgenoten, bij ons vinden circa 77.000 Duitsers onderdak), zijn zo'n 52.000 Nederlanders en Duitsers zogeheten grenspendelaars die werken en leven op de respectievelijk andere zijde van de grens.
Lees ook | Europees machtsvacuüm: 'Duitsers erg met zichzelf bezig'
Geraadpleegde bronnen: Rijksdienst voor Ondernemend Nederland, CBS, KVK, de website van de Duitse Ambassade Den Haag en het Consulaat-Generaal Amsterdam, World Happiness Report, World Intellectual Property Organization, World Bank, International Institute for Management Development, Han de Jong.
Document: Handelscijfers-Duitsland-juli-2022.pdf
Document: Internationaliseringsmonitor Duitsland 2020.pdf
Document: Global Innovation Index Netherlands.pdf
Document: IMD Country Profile Germany.pdf