ASML is als vooraanstaande chipmachineproducent in Nederland van groot belang voor het maken van halfgeleiders. De wens van Washington is dat er minder chips en apparatuur om halfgeleiders te maken naar China gaan. Op die manier wil de VS tegengaan dat China met de allernieuwste technologie steeds nieuwere wapens kan ontwikkelen. Maar de belangrijkste bondgenoten, waaronder Nederland en Japan, zijn nog niet overgehaald om deze beperkingen ook echt in te voeren.
Volgens Amerika-deskundige bij het Den Haag Centrum voor Strategische Studies (HCSS) Paul Verhagen is er consensus tussen de landen dat China de rivaal is en dat het land de chiptechnologie ontzegd moet worden. 'Maar de vraag is nu: waar trek je de streep.'
Lees ook | ASML verwacht recordjaar, ondanks beperkingen richting China
ASML is de Amerikanen tot nu toe alleen tegemoet gekomen door zijn EUV-chipmachines, de allernieuwste en meest geavanceerde machines om de modernste chips mee te fabriceren, niet aan China te leveren. Topman Peter Wennink gaf onlangs aan dat ASML daar vanwege grote investeringen op andere vlakken niet veel last van ervaart. Maar de VS wil dat ook de oudere DUV-machines niet meer naar China mogen. En dat zou wel grote gevolgen hebben voor ASML. Het bedrijf haalt namelijk een flink deel van de omzet uit Aziatische landen.
Compromis
Verhagen vindt het lastig te zeggen wat een compromis zou zijn waar ASML mee kan leven. 'Er worden momenteel nieuwe fabrieken gebouwd in de VS door het Taiwanese TCMS. Het lijkt mij technisch gezien logisch dat de Amerikanen daar ASML machines in willen.' Verhagen noemt dat een mogelijke optie van een compromis: 'De totale omzet van ASML gaat iets omlaag en dat betekent dat een groter deel van de totale omzet naar research en development gaat. Ik kan me voorstellen dat er bepaalde subsidiestromen kunnen gaan plaatsvinden om de kosten van research en development te stutten.' Maar hoe dat er precies uit komt te zien, ligt volgens hem bij de advocaten, juristen en beleidsmakers.
Tot nu toe wil de Nederlandse regering nog niet mee met de plannen van Washington. 'Maar het zou veel logischer zijn om een Westerse technologische as met de Amerikanen samen te hebben dan een Europese technologische as tegen de Amerikanen. Dat kan Europa namelijk niet winnen.'