Dat blijkt uit navraag van BNR onder een dozijn installateurs en andere experts. ‘Deze mensen pakken de onwetende consument, die geen kennis heeft op het gebied van warmtebronnen, zo honderden euro’s af,’ vertelt Loek Pander van de Warmtepompfabriek.
De relatieve onbekendheid van consumenten met de warmtepomp maakt hen een makkelijk doelwit, zegt Pander. Drie op de tien woningeigenaren weten niet wat eens wat een warmtepomp is, bleek uit eerder onderzoek onder 1.028 woningeigenaren door Milieu Centraal.
‘Warmtepompcowboys’ gaan op verschillende manieren te werk. Sommige bieden voor honderden euro’s advies aan, zoals een inventarisatie of transmissieberekening, waar vervolgens niks mee gedaan wordt. ‘Ik sta regelmatig op een beurs. Tachtig procent van de geïnteresseerden is zo’n zelfbenoemde waterpompadviseur’, zegt Pander.
Lees ook | Overheidssubsidies jagen warmtepompmarkt te hard aan
Groeiende vraag leidt tot problemen
De groeiende vraag naar hun diensten wordt gedreven door overheidsbeleid. Vanaf 2026 is het verplicht om over te gaan op een hybride warmtepompinstallatie wanneer de cv-ketel aan vervanging toe is. ‘Dat is een grote sprong’, zegt Taco van Hoek, directeur Economisch Instituut voor de Bouw (EIB). ‘Dat betekent dat 300.000 cv-ketels in één jaar vervangen moeten worden. Dat kan voor de consument vervelende gevolgen hebben. De installatiebranche zet echter oogkleppen op, terwijl het vanzelfsprekend is dat zo’n grote sprong resulteert in schaarste aan installateurs en hogere tarieven.’
Doekle Terpstra voorzitter van Techniek Nederland laat weten al volop bezig te zijn om in 2026 voldoende capaciteit te verwezenlijken voor de grote vraag naar warmtepompen. Zo heeft de ondernemersorganisatie samen met de overheid het 'Actieplan Hybride Warmtepompen' gelanceerd. Een belangrijk onderdeel van het plan is het bijscholen en opleiden van monteurs. Dankzij het mbo-deelcertificaat 'Installeren en in bedrijf stellen van hybride warmtepompen' kunnen monteurs sneller opgeleid worden. Daarnaast wil Techniek Nederland de installatietijd van een warmtepomp halveren, van gemiddeld 32 uur naar 16 uur.
Overbodig advies is slechts één van de twijfelachtige verdienmodellen in de groeimarkt. Ook onder installateurs bevinden zich beunhazen. Zo ziet Anita Harte-Deutekom adviseur aardwarmte-installatiebedrijf Warmtebelang vaak dat een luchtwarmtepomp voor teveel geld wordt aangeboden met rendementscijfers die niet kloppen. Klanten denken dan te besparen, maar een jaar later blijken ze juist extra kosten te maken.
‘Tegenwoordig schieten de warmtebronbedrijfjes als paddenstoelen uit de grond en is iedereen opeens al twintig jaar werkzaam in het vak’, zegt Harte-Deutekom ‘Van sommige bedrijven weten wij zelfs dat ze in hun loopbaan niet meer dan een handvol warmtepompen hebben geplaatst.’
Lees ook | Jetten stelt extra subsidie beschikbaar voor energiebesparing
'Onkunde speelt een rol'
Volgens Harte-Deutekom doen veel loodgieters het warmtepompwerk erbij en ontbreekt het hen aan de nodige certificeringen. Vooral bij het plaatsen van technische complexe grondwarmtepompen is dit een probleem. ’Daar komen gigantische bedragen bij kijken. Zo wordt de klant geholpen door iemand die niet de juiste kennis en service kan geven en vervolgens ook geen garantie kan verwezenlijken, met alle ellende van dien.’
Van Hoek van het EIB vermoedt dat onkunde in veel gevallen een rol speelt. De EIB beschikt niet over cijfers, maar de directeur kent het probleem wel uit de eerste hand. ‘Ik heb wel eens bij een installateur geïnventariseerd of een hybride ketel een optie voor mijn huis is, maar dat vond hij allemaal maar moeilijk,’ zegt Van Hoek. ‘Het is goed mogelijk dat verschillende partijen in deze markt gewoon niet zo goed weten wat ze aan het doen zijn.’