Wanneer de chatbot de vraag voorgelegd krijgt of de marktwerking in Nederland heeft gefaald, is het antwoord: 'Sommigen beweren dat marktwerking heeft geleid tot een vermindering van de kwaliteit van de dienstverlening en een toename van de kosten. Andere beweren dat marktwerking juist heeft geleid tot meer efficiëntie en lagere kosten.'
Lees ook | Econoom Baarsma onverwachts weg bij Rabobank
Baarsma zegt het niet eens of oneens te kunnen zijn met dat antwoord, omdat het de mening van tegenstanders en de mening van voorstanders van marktwerking in Nederland weergeeft. Het politieke debat over marktwerking kent volgens haar een 'heel moralistisch gehalte'.
Marktwerking betekent dat de markt aan het werk gaat zonder dat de overheid daaraan te pas komt, legt Baarsma uit. Het basisprincipe is dus dat alle economische beslissingen, consumptie, productie, sparen en investeren door individuele burgers en bedrijven worden genomen, en de prijs zorgt vervolgens voor de afstemming van vraag en aanbod.
‘De markt is de meest efficiënte manier om zoveel mogelijk welvaart voor zoveel mogelijk mensen te genereren’
Beleid, zegt Baarsma, gaat over wat de markt zelf niet kan en waar de overheid moet bijsturen. 'Voor economen is marktwerking al eeuwen lang een neutraal instrument, iets waar je niet voor en niet tegen kan zijn. Maar waar je alleen in specifieke gevallen over de mogelijkheden en onmogelijkheden kan discussiëren.'
Volgens Baarsma moeten we de kracht van marktwerking niet onderschatten. 'De markt is de meest efficiënte manier om zoveel mogelijk welvaart voor zoveel mogelijk mensen te genereren.' Als die markt faalt, kan dat een reden zijn voor overheidsingrijpen. 'Bijvoorbeeld bij vervuiling waar geen prijskaartje aanhangt.' Maar dat hoeft niet altijd, 'want net als de markt faalt de overheid ook fundamenteel', stelt Baarsma. 'Het blijft een mengvorm van markt en overheid.'