Heel veel mensen die over een paar jaar met pensioen gaan hebben hun pensioen voor een groot deel opgebouwd vanaf hun 65ste. De AOW loopt langzaam op, maar de pensioenleeftijd bij je werkgever is nog steeds 65 en een groot deel van het opgebouwde pensioen kan, anders dan bij de AOW, niet zomaar worden teruggedraaid, zegt Kocken. 'Als je twee jaar later met pensioen gaat, kun je bijvoorbeeld al 10 procent meer pensioen krijgen. Als het kan - en dat geldt voor zware beroepen natuurlijk veel minder - zou ik langer werken: dat is financieel ook aanzienlijk beter.'
De duurdere pensioenen zijn rechtstreeks terug te voeren op de toegenomen levensverwachting, zegt Kocken. 'Dat betekent dat je het aantal jaren dat je meer leeft dan je dacht er eigenlijk 'gratis' bij krijgt. Tegelijkertijd is de rente heel veel lager geworden. Die twee dingen tezamen hebben ertoe geleid dat pensioenen extreem veel duurder zijn geworden. Je kunt wel extra geld opbouwen, maar dat weegt niet op tegen de extra kosten van een pensioen, doordat je nu langer leeft.'
Sparen is: niet consumeren
Nederlanders sparen genoeg om niet massaal in de gevarenzone te komen, zegt Kocken. Maar mocht je je tóch zorgen maken over het rendement, kun je altijd nog privé bijsparen - 'de derde pijler naast je AOW en wat je bij je werkgever spaart' - en dat mag je aftrekken van je inkomstenbelasting. Al komt sparen bij de huidige rente in feite neer op 'niet consumeren', benadrukt Kocken. 'Je kunt het op een spaardeposito zetten óf je kunt het beleggen. Dan kun je rendement maken, maar je kunt ook van een koude kermis thuiskomen.'