De zogeheten fraude kostte belastingdiensten in de Verenigde Staten, Duitsland en zeker tien andere Europese landen in totaal zo'n 150 miljard euro. Dat is drie keer zoveel als eerder werd ingeschat. Nederland zou relatief het zwaarst zijn getroffen.
Trucages
'Buitenlandse eigenaren van aandelen die op de Amsterdamse effectenbeurs staan genoteerd, hebben geen recht op aftrek van belasting die 15 procent bedraagt', legt Eric Smit, hoofdredacteur van Follow the Money, uit. 'Meer dan 90 procent van de bedrijven op de Nederlandse beurs is in buitenlandse handen. Dus er is een enorm potentieel aan incentive van bedrijven en eigenaren van aandelen om die belasting toch terug te krijgen. Dat kan via allerlei trucages en dat is de afgelopen twintig jaar gebeurd.'
Luister ook | Duitse rechtszaak rondom grootste belastingschandaal ooit begint vandaag
Twee vormen daarvan zijn CumEx en CumCum. In het eerste geval wordt dividend teruggevorderd dat niet is betaald. Ook kan dividendbelasting meerdere keren worden teruggevorderd terwijl die maar een keer betaald is. CumCum houdt in dat een aandeelhouder teruggave van betaalde dividendbelasting laat incasseren door een andere partij, terwijl hij zelf geen recht heeft op deze teruggave.
'CumEx is officieel niet bij wet verboden, het is wel onmogelijk gemaakt. Sinds 2007 kan het niet meer', vertelt Smit. 'CumCum gebeurt al zo'n vijftig jaar.' Een van de redenen dat zo lang kon gebeuren is volgens Smit dat de Belastingdienst en het Ministerie van Financiën de ogen lang gesloten hebben gehouden. 'Dat geldt niet alleen voor dividendstrippen, dat geldt voor heel veel vormen van belastingontwijking. Dat kan ook in de btw-sfeer zitten, dat wordt de belastingkloof genoemd. Men vindt het ingewikkeld om daar naar te kijken. Het is vaak ook complex om de schade te berekenen en daarom doet men dat maar liever niet.'
Aanvalsplan belastingontwijking
'Je ziet nu dat er aandacht is vanuit de Belastingdienst, vanuit het OM en ook vanuit de politiek', zegt Smit. 'Begin dit jaar heeft D66 het aanvalsplan belastingontwijking naar voren gebracht bij staatssecretaris Vijlbrief. Die is er inmiddels ook van overtuigd dat dit dividendstrippen echt een halt moet worden toegeroepen. Onlangs werd dat ook opgenomen in de Prinsjesdagbrief. Dus we verwachten de komende weken dat de minister hier nog wat over gaat zeggen.'