Drietal opties
De verantwoordelijke staatssecretaris Marnix van Rij heeft een drietal voorstellen gedaan om gedupeerden te compenseren. 'De eerste oplossing is om sinds het jaar waar het over gaat - 2017 - helemaal niet aan heffing in box 3 te doen. De kosten daarvan kunnen oplopen tot 25 miljard euro', zegt Peter Kavelaars, hoogleraar fiscale economie aan de Erasmus Universiteit. 'De tweede oplossing is om per individuele belastingplichtige te kijken naar wat het rendement van diegene is geweest in al die jaren, dan moet iedereen dat precies gaan aantonen.' En bij de derde optie wordt per vermogensbestandsdeel van een belastingplichtige gekeken naar het rendement. 'Voor de spaargelden, waar het echt om gaat, is dat natuurlijk 0 procent. En voor belegging is dat hoger. Die laatste optie lijkt mij het verstandigst.'
Compensatie
De bedoeling is dat de compensatie voor iedereen geldt die daarvoor in aanmerking komt, zegt Kavelaars. 'Het zal zo zijn dat mensen die heel veel belegd hebben in aandelen of onroerend goed uiteindelijk bijna niks terug krijgen, of helemaal niks terugkrijgen.' Het gaat er volgens hem om dat spaarders met een bankrekening en obligaties wel geld terug gaan krijgen, omdat daar het rendement gemiddeld 0 procent is. 'Dan is de schade voor de overheid vermoedelijk budgettair gesproken overzichtelijk en het is waarschijnlijk ook goed uitvoerbaar.'
Lees ook | Compensatie spaartaks kan oplopen tot 11,7 miljard euro
'Binnen de derde optie zitten dan weer twee varianten', legt Kavelaars uit. 'Namelijk dat alleen spaargeld en overig vermogen wordt onderkend. Maar het kan ook zijn dat men het nog gedetailleerde maakt en dan per overig vermogen een onderscheid gaat maken tussen bijvoorbeeld aandelen en onroerend goed. En daar dus een afzonderlijk rendement op loslaat. Dat is netjes, maar maakt het wel nog lastiger.'
Nieuw systeem
De staatssecretaris wil bij het compenseren kijken naar de jaren 2017 tot en met 2024. 'Dus hij wil dat ook in de toekomst nog even doen, omdat we naar een nieuw systeem moeten.' Dat zou in 2025 in moeten gaan. 'En dan gaan we heffen over de reële inkomsten, dus dividenden en huuropbrengsten. Maar ook over waardestijging en eventuele waardedalingen van vermogensbestandsdelen.'
Financiering
Woensdag debatteert de Kamer over de spaartaks. Kavelaars hoopt dat de uitkomst de derde variant wordt. 'Dat is het meest reëel.' Het is nog onduidelijk waar het geld voor de compensatie vandaan moet komen. 'Maar de gedachte is dat er met name wat geld uit de grootaandeelhouders van eigen bedrijven moeten komen, door hen wat meer vennootschapsbelasting te laten betalen. Daar is wel wat voor te zeggen, want de belastingdruk is daar decennia lang al laag, en daar zit veel vermogen in.' Daar kun je de operatie redelijk mee financieren, denkt Kavelaars.
Lees ook | GroenLinks: Alleen spaarders met kleine vermogen compenseren