Het zijn cijfers die een trend bevestigen die al in 2021 begonnen is. Circa 500.000 huishoudens hadden in januari van dat jaar al te maken met betaalbaarheidsproblemen. Het CPB gaat in zijn rapport uit van twee scenario's, waarvan het ergste uitgaat van een stijging van ruim 650.000 huishoudens die het financieel niet meer bij kunnen benen met een geschat tekort van 130 euro per maand.
In die scenario's zijn het vooral uitkeringsgerechtigden en mensen uit lage inkomensgroepen die het meeste risico lopen; zij hebben namelijk vrijwel nooit genoeg financiële buffers om het structureel vol te houden. In het basisscenario houden ongeveer 190.000 van de 670.000 huishoudens met een betaalbaarheidsprobleem, het maximaal drie maanden vol met de aanwezige financiële buffers. Nog eens 100.000 huishoudens houden het maximaal een jaar vol.
Beleidsimplicaties
Volgens het CPB is er ook niet direct een oplossing te verzinnen om de hoge kosten direct terug te dringen. Het isoleren en verduurzamen van woningen kost tijd en het beperken van het energiegebruik kan maar tot op zekere hoogte. Maatregelen zoals het tijdelijk verlagen van accijnzen, btw en belastingen op energie en brandstof zijn voor veel kwetsbare huishoudens niet voldoende, zo concluderen ze. Ook de eenmalige tegemoetkoming van 800 euro is slechts deels effectief om kwetsbare huishoudens uit de financiële problemen te houden die nu geconfronteerd worden met de prijsstijgingen. De diepte en duur van de problemen hangt in sterkte mate af van de toekomstige ontwikkeling van de energieprijzen.