Aanbesteding HSL veroorzaakte scheur in kabinet Kok-II
De aanbesteding van het vervoer op de hogesnelheidslijn zette de verhoudingen tussen minister-president Wim Kok en minister van Verkeer en Waterstaat Tineke Netelenbos in 2000 flink op scherp.
De kwestie leidde uiteindelijk tot een flinke richtingenstrijd in het kabinet Kok-II. Netelenbos verzette zich tegen openbare aanbesteding; zij wilde een onderhandse gunning aan de NS. Ze stuurde premier Kok daarover in 2000 zelfs een persoonlijke brandbrief, verklaarde haar hoogste ambtenaar uit die tijd, Ralph Pans, voor de enquêtecommissie die het Fyra-debacle onderzoekt.
Premier Kok heeft die brief eigenhandig verscheurd, bevestigt Pans, die aanwezig was bij het bewuste onderhoud tussen de premier en de minister. "Kok herhaalde toen dat hij die brieven liever niet had gehad. Netelenbos antwoordde dat ze die brief nou eenmaal geschreven had en als hij hem niet wilde hebben, dan moest hij hem maar verscheuren en dat is toen ook gebeurd, tijdens deze besprekingen."
Netelenbos schreef volgens Pans in de handgeschreven brief dat ze zich afvroeg of ze wel verantwoordelijkheid kon nemen voor een openbare aanbesteding. Maar de openbare aanbesteding werd doorgezet, en Netelenbos bleef aan als minister van Verkeer en Waterstaat. De minister wilde het vervoer op de HSL onderhands gunnen aan een consortium van de NS, Schiphol en KLM.
NS bood 178 miljoen p/j, ministerie verrast. Maar stelde geen vragen. Rekende op 100 mlj pj, daaronder zou gevolgen voor begroting hebben
— Jeroen Stans (@JeroenStans) May 18, 2015
Volgens Pans was een openbare aanbesteding ook helemaal geen harde eis vanuit Brussel, zoals Netelenbos’ voorganger Annemarie Jorritsma (VVD) in het kabinet Kok-I wel aan de Tweede Kamer meldde. "Het was wel het streven van Brussel om internationaal vervoer aan te besteden, maar het stond in geen enkele richtlijn als bindend opgenomen. Dus er mocht ook van afgeweken worden."
