De 600.000 onveilige mondkapjes waren onderdeel van een partij van 1,3 miljoen zogeheten FFP2-maskers. Zorgverleners gebruiken die bij de behandeling van ernstig zieke corona-patiënten. Eind maart bleek dat deze 600.000 mondkapjes ondeugdelijk waren en absoluut niet kwalificeerden voor dergelijk gebruik. De hele partij werd vervolgens teruggeroepen uit ziekenhuizen waarover ze al waren verdeeld.
Lees ook | Meer inzicht nodig in relevantie mondkapjes
Vingerwijzen naar China
De Nederlandse overheid wees daarop met een beschuldigende vinger naar China, wat leidde tot een diplomatiek relletje. Nederland had echter kunnen weten dat het onverstandig was om met het Chinese bedrijf in zee te gaan. De betreffende onderneming, Putian Jinli LAISI Clothing Weaving Co., maakte eerst vooral kleding en stoffen. Op het moment dat de wereldwijde vraag naar mondkapjes explodeerde, begon het deze te produceren. Nederland bestelde toen de grote hoeveelheid mondkapjes bij het bedrijf, hoewel Putian niet beschikte over Chinese certificering.
Lees ook | Liveblog Coronacrisis
In China worden medische producten gecertificeerd door de National Medical Product Administration (NMPA), vergelijkbaar met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit. De NMPA houdt in verschillende categorieën bij of een bedrijf gecertificeerd is om een product te maken. Bedrijven die zo'n certificaat niet hebben, wordt het niet verboden om een product te maken, maar wel geldt certificering als belangrijke kwaliteitsstandaard.
Grote bedenkingen
BNR heeft de NMPA-lijst in handen met daarop de bedrijven die gecertificeerd zijn om medische mondkapjes te maken. Daarop staan 153 namen, maar ontbreekt Putian Jinli LAISI Clothing Weaving Co. Organisaties en deskundigen die ervaring hebben met zakendoen en certificering in China, zeggen tegen BNR dat Nederland op zijn minst grote bedenkingen had moeten hebben bij de inkoop van een grote partij mondkapjes bij Putian.
Experts
Het is volgens de experts namelijk absoluut wél de praktijk om eerst vast te stellen of een bedrijf gecertificeerd is, voordat wordt overgegaan tot bestelling van een grote partij goederen. Dit biedt namelijk veel meer zekerheid dat geen ondeugdelijke producten worden ingekocht. Ook wordt de Chinese overheid normaal gesproken op enigerlei wijze betrokken bij een transactie van deze omvang.
Boudewijn Poldermans, bestuurslid van de China Business Council, vindt het onbegrijpelijk dat dit kon gebeuren. 'Iedereen die ervaring heeft met handelen in medische producten in China moet zich goed voorbereiden. Ik zou denken dat de Nederlandse overheid hier goed opzit, maar daarom is het nog verbazingwekkender dat ze zijn gaan inkopen bij een modefabriek.'
Overhaast en paniekerig
De Nederlandse ambassade in Beijing kon geen antwoord geven op de vraag of ook in dit geval de Chinese overheid bij de aankoop is betrokken. Experts en organisaties vermoeden dat de Nederlandse overheid paniekerig en overhaast heeft gehandeld, of afging op advies van onervaren mensen. Ten tijde van de aankoop van de mondkapjes bestond er namelijk een acuut tekort aan mondkapjes in Nederland, terwijl het coronavirus aan een enorme opmars bezig was. Dat kan de onzorgvuldige aankoop verklaren. Volgens PvdA-Kamerlid John Kerstens is onzorgvuldigheid inderdaad te verklaren door de hoge nood. 'Maar dit mag natuurlijk niet ten kosten gaan van de zorgvuldigheid. Het is allemaal niet goed.' Kerstens heeft Kamervragen gesteld over de foutieve mondkapjes.
Dossier | Coronavirus
Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport ontkent noch bevestigt het verhaal. Op de vraag of het klopt dat Putian Jinli LAISI Clothing Weaving Co. niet gecertificeerd is voor productie en verkoop van medische mondkapjes, antwoordt een woordvoerder dat over het aantal leveringen, exacte inhoud van leveringen en het wel of niet aankomen van leveringen geen uitspraken worden gedaan. Daarnaast is gevraagd of het in het algemeen wél de praktijk is dat Nederland slechts zaken doet met gecertificeerde Chinese bedrijven. Daarop antwoordt het ministerie dat 'het Landelijk Consortium Hulpmiddelen producten inkoopt via bestaande, geverifieerde relaties binnen het Chinese beleid, om zowel kwalitatieve als financiële zekerheden te garanderen'.