De RIVM-cijfers laten onder meer zien hoe de positieve tests zijn verdeeld over verschillende leeftijdsgroepen. In de meest recente week, van 5 tot 11 oktober, blijkt zo'n 8 procent van de positief geteste personen in de leeftijd van twaalf tot en met zeventien. Met de achttienjarigen erbij heb je een vrij compleet beeld van de middelbareschoolpopulatie. Sinds de zomer neemt het aandeel middelbare scholieren onder de mensen die besmet zijn met het coronavirus toe.
Lees ook | Helft medewerkers vindt school onveilig
Zorgwekkender nog vindt het RedTeam het percentage positief getesten binnen deze groep: ruim een tiende van hen wordt positief getest. Volgens de WHO betekent dat dat je binnen deze groep de controle op het virus kwijt bent. Bovendien worden de kinderen helemaal niet vaak getest. Om werkelijk een goed inzicht te krijgen in de stand van zaken rond de besmettingen zou het aantal tests fors omhoog moeten, meent het RedTeam.
De cijfers zien er bepaald niet goed uit, met 67 scholen met meer dan tien besmettingen, zegt Ginny Mooy van het RedTeam. In het basisonderwijs blijkt overigens zelfs 14 procent van de leerlingen positief te testen, zegt Mooy tegen BNR. 'Nederland is één van de weinige landen ter wereld waar de kinderen helemaal zonder restricties naar school gaan. Het is in de klas bijvoorbeeld niet verplicht om anderhalve meter afstand te houden en dat gebeurt vooral in het basisonderwijs ook helemaal niet.'
Onverantwoord
Bij deze mate van verspreiding is deze vorm van onderwijs simpelweg onverantwoord, zegt Mooy. 'Omdat je op dit moment niet weet wat zich op die scholen afspeelt en hoeveel besmettingen er zijn, zeggen we dat je beter de scholen veertien dagen dicht kunt doen. Dan gaat het tenminste omlaag en kun je daarna veilig open. Dan kun je het relateren aan de mate van verspreiding in de samenleving en dan kun je ook de continuïteit van het onderwijs waarborgen.'
Vergeten wordt vaak dat in het basisonderwijs ook nog eens veel scholieren buitenschoolse opvang genieten bij hun grootouders, zegt Mooy. 'Ik hoop dat naast de behoefte om in onderwijs te kunnen blijven voorzien, ook het besef komt dat het niet in het belang van de kinderen is om het op deze manier te doen. Er zijn veiliger manieren om dit te doen, waarmee de samenleving geholpen is, maar waarbij de kinderen ook rustiger én veiliger op school zitten.'
Aan het kabinet
Volgens mede-RedTeam-lid Wim Schellekens is het overigens aan het kabinet of het wel of niet gehoor geeft aan de oproep om de scholen te sluiten. Aan de ene kant moet het kabinet voorkomen dat scholen brandhaarden worden, aan de andere kant vindt hij dat kinderen school nodig hebben en een sluiting grote maatschappelijke gevolgen heeft. Ook RedTeam-lid Marino van Zelst vindt het sluiten van de scholen alleen een optie als onderdeel van een algehele lockdown.
Luister terug | Meningen verdeeld over maatregelen
Eerder pleitte het RedTeam al voor 'snel, kort en krachtig ingrijpen' door middel van strenge regels, zodat onderling contact zoveel mogelijk beperkt wordt.
Scholen direct dicht
Volgens het team is er nog weinig te zeggen over de langetermijngevolgen van corona. Er zijn steeds meer signalen dat die er wel degelijk zijn, ook voor jongeren. Bovendien kan een kind ook een vader of moeder, opa of oma besmetten. Dat alles brengt het RedTeam ertoe te adviseren om alle scholen direct dicht te gooien. Politiek ligt dat ingewikkeld: in de Tweede Kamer is op dit moment niemand voorstander van het opnieuw sluiten van de scholen.
Luister terug | SER: Platform-economie minder desastreus dan gedacht
Ook binnen het OMT kan het idee rekenen op weinig enthousiasme. Het adviesorgaan vindt onderwijs en gezondheid van kinderen té belangrijker om de scholen te sluiten: het zou leden tot grote sociale schade voor de kinderen, zeker omdat de scholen in maart ook al dichtgingen. Liever ziet het OMT aanscherping van de maatregelen op scholen, maar dat gaat het RedTeam dus duidelijk niet ver genoeg.
Creatieve oplossingen
Károly Illy, OMT-lid en voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor kindergeneeskunde, begrijpt de onrust, maar ziet - vooral in zijn hoedanigheid als kinderarts - het enorme belang van het open houden van scholen. 'We moeten zeker maatregelen nemen en we kunnen vast nog nadenken over andere creatieve oplossingen, maar het is voor kinderen té belangrijk. Als gevolg van alle verdwenen sociale contacten werden veel meer kinderen neerslachtig.'
Maar ook lichamelijke kwalen waren tijdens de eerste coronagolf aan de orde van de dag, zegt Illy. 'Er werd veel minder bewogen, er was veel meer beeldschermgebruik en er werd ongezonder gegeten. Daardoor hebben veel meer kinderen last gekregen van overgewicht. Het aantal kinderen dat obesitas ontwikkelde is vergroot; we kunnen het die kinderen niet aandoen om ze dat nog een keer te laten doormaken. Ik begrijp de zorgen, maar de oplossing kan niet zijn: de scholen dicht.'
Luister terug | Leraren willen strengere maatregelen in de klas
Liever wijst Illy nog eens op de eigen verantwoordelijkheid van de leerlingen: de onrust bij de leraren en anderen ontstaat doordat leerlingen zich niet aan de regels houden. De eerlijkheid gebiedt ook te zeggen dat er op de middelbare scholen ook geen regel is van anderhalve meter, maar ik zeg als kinderarts dat leerlingen daadwerkelijk een verantwoordelijkheid hebben: zij moeten waar mogelijk afstand houden en niet bovenop elkaar hangen. Dat is niet de bedoeling.'
Coronaprotocol
Ingrid Doornbos, vicevoorzitter van de Algemeen Vereniging Schoolleiders, ziet vooral keihard werkende schoolleiders, die alles in het werk stellen om het onderwijs goed te organiseren, met een goede onderwijskwaliteit. Ze baseren zich op onder meer een coronaprotocol dat de onderwijssector zelf opstelde, met de RIVM-richtlijnen als uitgangspunt. 'Daarin staat ook dat scholen niet gehouden zijn aan het onmogelijke.'
Afwezige leerlingen, noodgedwongen afstandsonderwijs, zieke leraren: er zijn nogal wat factoren die het lastig maken om de lessen soepel te laten verlopen. Met het groeiend aantal besmettingen nemen de zorgen toe, zegt Doornbos. Leraren kunnen andere handelingen toepassen als dat nodig is. En waar nodig - bijvoorbeeld omdat er besmettingen zijn - worden scholen nu al tijdelijk gesloten. Maar het is aan de specialisten om de cijfers te duiden en aan de politiek om besluiten te nemen.'