Geen versoepeling, strengere maatregelen niet uitgesloten

De steunmaatregelen zullen overigens wel langer worden gehandhaafd, zoals eerder al naar buiten kwam. 'De coronasteun wordt inderdaad niet afgebouwd, omdat we in een andere fase zijn beland dan we in augustus gehoopt hadden. Met name de evenementen en horeca hebben nog grote problemen', zei minister Wopke Hoekstra gisteravond nog in de wandelgangen tegen parlementair verslaggever Sophie van Leeuwen.

Maat vol

Voor Robèr Willemsen van Koninklijke Horeca Nederland lijkt de maat vol. 'We worden gegijzeld door dit kabinet dat zonder enige wetenschappelijke onderbouwing de horeca gesloten houdt. En ook de steun is in deze periode onvoldoende. Wij hebben constant gewezen op de RIVM-cijfers over besmettingen in de horeca en maanden achter elkaar brieven gestuurd naar minister Hugo de Jonge om te vragen wat de reden is dat we dicht zijn.'

Het kabinet noemde naast de besmettingen onder meer de verkeersbewegingen en gisteren kwam er volgens Willemsen nog een ander argument bij: de rest van Europa doet het ook. 'Een heel sterk argument... maar waarom dan?', vraagt Willemsen zich vertwijfeld af. Vragen over het nut en de onderbouwing van sluiting van de horeca worden intussen al maanden niet beantwoord, zegt hij. 'Er is nog niets geregeld voor de starters en er is meer NOW nodig.'

Lees ook | Kabinet verruimt niet, maximaal drie mensen op visite

Riemer Rijpkema, woordvoerder van Eventplatform en directeur van CLCVECTA, ziet nog wel mogelijkheden om evenementen zo veilig mogelijk te organiseren. Op het gebied van field labs en pilot events staat er een aantal concrete praktijktests op de rol, die dan wel op korte termijn op een veilige manier kunnen worden georganiseerd. 'Daar hebben we een plan voor opgesteld en ingediend dat het RIVM ook al heeft beoordeeld.'

Er zal in ieder geval ruimte geboden worden voor evenementen 'passief binnen' - een theater, een zakelijk congres of kleinschalig muziekoptreden - of 'passief buiten' - een voetbalwedstrijd. 'We denken concreet aan een theatervoorstelling en een zakelijk congres in het Beatrix Theater en we zijn in gesprek met NEC en Almere City om te testen met competitiewedstrijden in het betaald voetbal.'

Hoe dan ook: om überhaupt iets op te starten moet de aanwas van ic-patiënten fors omlaag. 'Dat is voor ons een heel belangrijk punt, om los van deze test-events, waarvan we de uitkomst willen benutten om evenementen aantoonbaar nog veiliger te kunnen organiseren, hopen we wel uiterlijk begin februari een go- no go te krijgen om evenementen op te starten. Maar het is uiteindelijk aan de overheid om aan te geven of het veilig genoeg is.'

Onaanvaardbaar

De boodschap is duidelijk: het besmettingsniveau is veel te hoog en dat kan niet zo blijven. Dat het kabinet nog altijd met hoop en verwachting reageert stemt ook niet meteen vrolijker, zegt Wim Schellekens, oud-hoofdinspecteur van de Gezondheidszorg. 'Het besmettingsniveau is onaanvaardbaar hoog en het ziekteverzuim in de ziekenhuizen is giga-hoog. Dat betekent dat de zorgverleners onder een enorme druk staan en het eigenlijk niet meer volhouden.'

Het leidt bovendien tot verdringing van de reguliere zorg, zegt Schellekens. Dat kan een tijdje goed gaan, maar met de huidige maatregelen dalen de cijfers niet en dat betekent dat we hier nog maanden aan vastzitten. Dat kan niet, en dat ziet het kabinet ook wel.' Waar het volgen hem vooral aan ontbreekt is een - nota bene toegezegde - routekaart, die aangeeft wanneer een volgend pakket aan maatregelen zal worden ingevoerd.

Luister terug | Kort maar krachtig ingrijpen is onvermijdelijk

Bovendien gaf premier Mark Rutte gisteren geen enkele indicatie van concrete maatregelen. 'We blijken met zijn allen toch de grens op te zoeken en daar soms ook goed overheen te gaan. En dan kán het kabinet niet anders dan maatregelen nemen waar we allemaal een ontzettende hekel aan hebben, maar dit virus kan zo niet doorgaan. Ik hoop dat ze niet met halfzachte maatregelen komen, maar even kort en krachtig. Dan kunnen we weer gaan indammen.'

Niet strenger

Er is simpelweg heel weinig perspectief en ruimte om verder te versoepelen is er niet, zegt Erik-Jan Vlieger, arts en ondernemer en ook betrokken bij HerstelN, een groep artsen, economen en wetenschappers die hoopt op een andere benadering van het kabinet in de coronacrisis. 'Strenger kan het eigenlijk ook niet; we hebben zo'n beetje het hele arsenaal wel gebruikt. We zitten zo'n beetje in een patstelling, we komen er niet uit.'

Luister terug | Reken eens goed coronabeleid met meer vrijheid door

Het is een consequentie van het huidige one size fits all-beleid, waarbij iedereen met dezelfde maatregelen moet worden beschermd. Dat betekent dat we het virus in de samenleving zo laag mogelijk moeten houden. 'We moeten concluderen dat het beleid dat we nu nastreven niet oplevert wat we graag willen. Daarom wordt het tijd om na te denken over alternatieven.' Een korte, krachtige lockdown ziet hij niet gebeuren

Op één plek

Niet alleen zorgpersoneel, maar ook de ouderen in verzorgings- en verpleeghuizen moeten op centrale locaties worden ingeënt en daarvoor moet de overheid nu een logistieke operatie op touw zetten, zegt Herman van der Weide, voormalig programmamanager vaccinatie bij de pokkenpandemie en Mexicaanse griep, tegen BNR. 'Het is niet handig om alles in een verpleeghuis te doen, dat wordt een operatie die zijn weerga niet kent.'

Je moet vooral onmiddellijk en met volle kracht aan de slag met een goed draaiboek, zegt Van der Weide. 'Je moet niet alleen maar mensen in een kamertje aan het schrijven zetten, het gaat om meer dan een technisch draaiboek. Het is juist zaak dat je alle partijen en stakeholders verbindt. De grote waarde van zo'n draaiboek is dat iedereen zich erin herkent, meevoelt en ook echt meedoet.'

Coronamaatregelen

Het RIVM meldde verder dat in sommige media onterecht melding wordt gemaakt dat de dienst het ministerie van Economische Zaken zou hebben voorgerekend dat het reproductiegetal zal dalen als de horeca weer de deuren opent. Het RIVM spreekt expliciet tegen dat zij dit zo berekend heeft. De notitie stond volgens het kabinet ook niet op de agenda het ministerieel overleg dinsdag, waarin besloten is over hoe het de komende weken verder moet met de coronamaatregelen.

Versoepelingen voor bijvoorbeeld de horeca zitten er volgens ingewijden hoe dan ook niet in, omdat het aantal positieve coronatests de afgelopen flink is opgelopen. Er is wel ergernis over het lekken van die notitie. PVV-leider Geert Wilders wil dat staatssecretaris Keijzer (Economische Zaken) woensdag bij het coronadebat is om opheldering te geven. Oppositiepartijen GroenLinks, SP en PvdA en coalitiepartij D66 willen dat het stuk met de Tweede Kamer wordt gedeeld.

Gaat niet goed

'Een hard gelag, we hadden op meer gehoopt', zei premier Mark Rutte gisteren. Het gaat volgens hem 'echt niet goed, niet met de besmettingscijfers en niet in de ziekenhuizen. Half december hoopten we op tien ic-opnames per dag te zitten, nu zitten we op het dubbele.'

Tweesprong

'We staan op een tweesprong. Of ze zorgen ervoor dat de cijfers de goede kant op gaan, dan kan het dat we half januari op tien ic-opnames per dag komen. Of de cijfers blijven stijgen, dan sluit ik niet uit met strengere maatregelen voor de kerst te komen., Daar mogen we niet voor weglopen. Laat ons de kerstperiode goed benutten door zoveel mogelijk thuis te blijven en ons aan de regels te houden.'

Extra steun, experimenten

Het kabinet kijkt naar extra steun voor bedrijven die het zwaar hebben zoals restaurants en café's. Morgen zullen de ministers Koolmees, Wiebes en Hoekstra een persconferentie geven over de verdere aanpak van de steunmaatregelen.

Er komt geld voor speciale activiteiten voor jongeren, zoals het maken van theatervoorstellingen of films en Wintergames in de vakantie. Jongeren tot 18 jaar mogen nu in teamverband sporten, het kabinet gaat het OMT vragen of dat opgerekt kan worden naar 27 jaar. Ook komen er strak gecontroleerde proefprojecten in januari in de cultuursector zoals voetbalwedstrijden met meer supporters en theatervoorstellingen met meer publiek.

Intussen meldt het RIVM dat in sommige media onterecht melding wordt gemaakt als zou het RIVM het ministerie van EZ hebben voorgerekend dat het reproductiegetal zal dalen als de horeca weer de deuren opent. Het RIVM spreekt expliciet tegen dat zij dit zo berekend heeft.

Het ministerie van Economische Zaken heeft een 'discussiestuk' opgesteld waarin op basis van RIVM-cijfers wordt gesteld dat het openen van restaurants zou kunnen bijdragen aan een daling van het aantal coronabesmettingen. Dat bevestigen Haagse bronnen na een bericht van RTL Nieuws over de analyse. Het zou evenwel gaan om een onvoldragen rapport, waarvan de conclusies voorbarig zijn.

De notitie stond ook niet op de agenda het ministerieel overleg dinsdag waarin besloten is over hoe de komende weken verder moet met de coronamaatregelen. Versoepelingen voor bijvoorbeeld de horeca zitten er volgens ingewijden hoe dan ook niet in, omdat het aantal positieve coronatests de afgelopen flink is opgelopen.

Het lekken van de notitie wekt ergernis in de Tweede Kamer. PVV-leider Geert Wilders wil dat staatssecretaris Mona Keijzer (Economische Zaken) woensdag bij het coronadebat is om opheldering te geven. Ook de linkse oppositiepartijen GroenLinks, SP en PvdA en coalitiepartij D66 willen dat het stuk met de Tweede Kamer wordt gedeeld.