'Beperk overspringen virussen door minder te reizen'

Zelf kiest Van Els er nadrukkelijk voor om donkere grotten met vleermuizen te mijden. 'Dat is een enorme bron van allerlei ziekmakers die we nog niet kennen. Dat is een beeld dat ik zelf heb: moeten we dat allemaal opzoeken? Misschien moeten we nadenken over de manier waarop we met de wereld omgaan. Je kunt het ook zien als één ecosysteem, waarin alles aan elkaar verbonden is.'

Luister terug | 'Vaccineren is nog steeds nodig'

Toeristische restricties zijn voor Van Els nog een brug te ver, maar het mag wel wat minder, als et aan haar ligt. We vliegen steeds meer en de wereldbevolking groeit. Eigenlijk heeft het allemaal met elkaar te maken en daarin is het nu belangrijk dat er veel meer onderzoeksgeld en aandacht naar een geïntegreerde aanpak gaat. Als je bij de diersoorten beter zoekt naar onbekende ziekmakers ben je ook beter voorbereid.'

Luister terug | 'Top van curve lijkt er eerder dan gedacht'

Een betere voorbereiding kan helpen om de volgende infectieziekte eerder de kop in te drukken, benadrukt Van Els. Als we zo veel reizen zijn we de perfecte dragers van de ziektekiemen, die we ophalen in het dierenrijk en vervolgens de hele wereld over brengen.' Ook de klimaatverandering kan ziekmakers naar hele nieuwe oorden brengen, zegt Van Els. 'Stap één is om in ieder geval rekenschap te geven van onze verantwoordelijkheid.'

Wat de huidige coronapandemie wél heeft opgeleverd is heel veel kennis over vaccins en virussen. 'Nieuwe platforms zijn beter uitgetest en blijken heel werkzaam. Dat is een enorme winst en een grote verrassing van 2020. Veel concepten stonden al te trappelen, maar heel kleinschalig; er was geen geld voor en er was geen urgentie. het werd eigenlijk keurig in de normale stappenplannen van vaccinontwikkeling gefaseerd. Iedereen werkte nu aan één ding: alles ging naar corona.'