Zijn pleidooi wordt gesteund door meerdere wetenschappers. Kroes is zelf hoofd Medische Microbiologie en hoogleraar Klinische Virologie bij het Leids Universitair Medisch Centrum. Hij vindt dat de overheid in de fout gaat door zo selectief en negatief te communiceren. 'We zien dat de sterfte sinds begin dit jaar een continue daling vertoont, wat een uitermate gunstig teken is. Als dat als gegeven een meer centrale plaats krijgt, krijgt ook het hele beloop van de epidemie een ander perspectief.'
Luister terug | Kuipers: AstraZeneca-pauze geen grote fout van De Jonge
Je kunt mensen beter laten zien dat het de goede kant op gaat en dat de maatregelen ook iets opleveren, zegt Kroes. 'Menig persconferentie werd de afgelopen weken begonnen met de mededeling dat de cijfers nog te hoog zijn en dat het nog niet goed gaat. Daar hebben we toch te maken met het enigszins selectieve gebruik van cijfers, om mensen te motiveren voor het afgekondigde beleid. Ik vind dat je daar dus mee moet oppassen.'
Ervaringsverhalen
Ook Julia van Weert, hoogleraar Gezondheidscommunicatie aan de UvA, benadrukt het belang van de informatie over wat er allemaal wél kan. En dat kun je weer illustreren aan de hand van ervaringsverhalen van mensen. 'Dus laat bijvoorbeeld zien hoe je op een veilige manier een feestje geeft. In de communicatie kun je al best veel doen. En dat is in deze fase van de pandemie misschien nóg wel belangrijker: mensen hebben ook heel veel behoefte aan hoop en perspectief.'
Dat neemt natuurlijk niet weg dat je ook wilt dat mensen zich aan de maatregelen houden, beaamt Van Weert. 'Enerzijds wordt natuurlijk gestuurd op de ic-capaciteit, maar ook op de bescherming van kwetsbare mensen. Daarvan zijn er inmiddels al heel veel gevaccineerd en dat is neem ik aan één van de oorzaken dat er minder mensen overlijden. Dat mag je zeker wel communiceren: een besmettingscijfer betekent bij veel gevaccineerden iets anders dan bij minder gevaccineerden.'
Sterfte ouderen neemt af
Ook epidemioloog Rudi Westendorp, lid van het Deense OMT, vindt de communicatie eenzijdig. 'Het gaat eigenlijk goed: we hebben geen melt-down gehad van het gezondheidssysteem. Dat was een jaar geleden hét drama waar we zo angstig voor waren. Dat is nu niet gebeurd en ook de sterfte onder ouderen neemt dramatisch af. Er is ruimte en dat geluid moet meer gehoord worden. Maar laat duidelijk zijn dat deze corona-epidemie geen eenmalig ding is.'
Toch is Westendorps pleidooi om te leren leven met deze virussen. 'Er is ruimte voor experimenten. Eigenlijk is de situatie ideaal om gecontroleerd en verstandig besluiten te nemen, bijvoorbeeld met Fieldlab-experimenten, terrasbezoek of een voetbalwedstrijd in de buitenlucht. Het ene is niet even gevaarlijk voor besmettingen als het andere. Ik denk dat we nog te veel in de kramp en angst van 'niet doen'. De lockdown heeft gewerkt, maar het is een soort nucleaire optie.'