Van Ranst noemt dat dan ook de 'opdracht voor de nieuwe regering om dat te remediëren'. Volgens de viroloog vormen het tekort aan IC-bedden en de zo laat op gang gekomen boostercampagne de belangrijkste redenen waarom Nederland in lockdown kwam en omringende landen niet. 'Als je de simulaties bekeek, en dan naar het pessimistische scenario, dan konden we in België zeggen: dit halen we nét met de beddencapaciteit. En in Nederland kon dat niet.'
Luister terug | Gommers: politiek deed te weinig voor verhoging IC-capaciteit
IC-capaciteit prioriteit
'Daar moet echt iets aan gebeuren, dat is echt een majeure taak voor het nieuwe kabinet. Jullie hebben de helft van de bedden die we in België hebben. Ik zou niet weten hoe we het moeten runnen met de helft van onze IC-bedden, zelfs in gewone basale omstandigheden zou dat behelpen zijn. Wanneer je naar Duitsland kijkt: die hebben drie keer zoveel bedden als België per honderdduizend inwoners.' Overigens tekent Van Ranst erbij aan dat niet de bedden het probleem zijn, maar de specialistische bemensing ervan: die opleiden duurt een jaar tot twee jaar.
Beluister hier het hele gesprek
Hij benadrukt dat de verschillen in beleid tussen Nederland en België mede ingegeven zijn door dat verschil in IC-capaciteit. Maar Van Ranst denkt ook dat het vorige demissionaire kabinet met de lockdown aanstuurde op een welbewuste trendbreuk. 'Het kabinet kreeg altijd te horen dat het te weinig deed. Dan kan een nieuwe regering een populaire start maken door maatregelen te versoepelen.'
Lockdown is politiek
De lockdown als politiek instrument? 'Alles is altijd mede een politieke keuze en ik heb geen enkele twijfel dat alle regeringen dat allemaal doen. Ze doen hun uiterste best, maar vaak zijn ze geparalyseerd. Door de reactie van de media, de bevolking. Van gedachten veranderen als politicus word je zo hard aangewreven, je wordt afgerekend op alles, men is meedogenloos.' En dat zou politici dus verlammen.
Dus dan maar gekozen voor een lockdown terwijl de mildheid van de omikron-variant dat eigenlijk niet rechtvaardigt? 'Je kon dat niet weten. In het pessimistische scenario was dit een ramp geweest. Je moest vol aan de noodrem, anders had je te weinig intensieve bedden. In België hadden we de marge om te wachten voordat we aan de noodrem moesten trekken.'
Meer Europa
Van Ranst pleit voor meer internationale afstemming van beleid. 'Deze crisis heeft duidelijk aangetoond dat, behalve met het aankopen van vaccins, we geen verenigd Europa zijn. We voeren allemaal ons eigen beleid, en dat leidt natuurlijk tot problemen in grensstreken.' Van Ranst doelt hiermee op het grensoverschrijdende winkelen en horecabezoek en het waterbedeffect dat verschillen in nationaal beleid teweeg brengt. 'We hebben onvoldoende Europa en onvoldoende sterkte bij de ECDC om daar een Europese koers te gaan varen.'
'Enige Europese coördinatie, en we weten dat het kan, was handig geweest. Het had in ieder geval tot minder heisa geleid, want nu is iedereen zich aan het vergelijken met andere landen. We hadden die grensproblemen kunnen vermijden.' (het tegenhouden van verkeer en vrachtwagens met mondkapjes aan het begin van de pandemie, red.)