Eerste geval apenpokkenvirus in Nederland; Spoedvergadering WHO

Het RIVM gaat er wel vanuit dat het virus zich al verder verspreid heeft: Volgens het RIVM is er 'meer tijd nodig om in kaart te brengen hoe groot de verspreiding van het virus is. Maar we gaan ervan uit dat het verder verspreid is dan we nu in beeld hebben'.

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) heeft besloten tot een spoedvergadering wegens de plotselinge wereldwijde uitbraak van apenpokken. Deskundigen gaan zich buigen over de vraag of er alarm moet worden geslagen. De WHO zou een noodsituatie op het gebied van de volksgezondheid van internationaal belang kunnen uitroepen, menen waarnemers.

Lees ook | Vijf vragen (en antwoorden) over het zeldzame apenpokkenvirus

Eind januari 2020 kwam de WHO met een dergelijke waarschuwing voor de uitbraak van het coronavirus. De WHO-experts bespreken verder de verspreiding van het virus, de mogelijkheden van vaccinatie en het hoge aandeel besmette mannen die seks hebben met mannen, melden Britse media.

Andere Europese gevallen

Minister Kuipers meldde eerder op vrijdag al dat de kans 'groot is dat het hier wel degelijk komt'. Volgens hem moet bekeken worden hoe ernstig het virus is en of er ingegrepen moet worden, 'maar het is echt aan het RIVM om daar verstandige uitspraken over te doen.' In België, Frankrijk en Duitsland zijn al gevallen gemeld.

Het apenpokkenvirus is de afgelopen maand al opgedoken in verschillende landen in Europa en Noord-Amerika. Ook in België zijn twee besmettingen bekend, in Frankrijk eentje. Volgens minister Kuipers 'zijn tot nu toe geen signalen dat het virus hier is', zei hij vrijdagochtend nog. Het apenpokkenvirus kan uitslag en griepverschijnselen veroorzaken en Kuipers zegt ook niet de indruk te hebben dat het virus ernstige gezondheidsproblemen oplevert. Wel zegt hij daar graag van het RIVM meer over te horen. Volgens Kuipers zou het ook kunnen dat het RIVM adviseert om te gaan vaccineren. 'Tot nu toe heb ik dat verzoek of voorstel niet gekregen. Ik wacht hun adviezen af', zegt Kuipers. Wel benadrukt hij dat het virus 'echt anders dan corona' is, 'zowel in aantallen als in verspreiding'.

België, Frankrijk en Duitsland

Er is in België een tweede geval van het apenpokkenvirus, meldt viroloog Marc Van Ranst op Twitter. Het gaat om een man uit Vlaams-Brabant die op hetzelfde feestje was als de eerste patiënt waarmee het Instituut voor Tropische Geneeskunde in Antwerpen donderdagavond naar buiten kwam. Een mogelijk verband met het feestje wordt nog verder onderzocht. Volgens Van Ranst is de tweede patiënt niet ernstig ziek. Zijn besmetting werd ontdekt doordat hij de kenmerkende blaasjes en bobbeltjes op zijn handen had.

Experts van de verschillende Belgische overheden komen vrijdag rond het middaguur bijeen om te overleggen over een Belgische aanpak tegen een verdere verspreiding van het apenpokkenvirus. Volgens het Instituut voor Tropische Geneeskunde lijkt op basis van de huidige gegevens de kans klein dat het virus zich onder de brede bevolking verspreidt. 'Als wetenschappers en arts zijn we op onze hoede en houden we het verloop nauwlettend in de gaten.'

Ook in Frankrijk is een geval van apenpokken ontdekt. Bij een 29-jarige man in de regio Parijs is het virus vastgesteld, melden de gezondheidsautoriteiten. De man heeft niet gereisd naar landen waar het virus circuleert. Hij is er niet ernstig aan toe en verblijft in isolatie in zijn woning.

En ook in Duitsland is de eerste besmetting met het apenpokkenvirus vastgesteld. Het Duitse Instituut voor Microbiologie heeft het virus gedetecteerd bij iemand uit München. De patiënt had last van plekken op de huid die de ziekte kenmerken.

Geen SOA

Bij apenpokken heeft de patiënt griepsymptomen en huiduitslag, in het gezicht maar ook op andere delen van het lichaam. Sinds begin deze maand zijn al enkele tientallen besmettingen gemeld in verschillende Europese en Noord-Amerikaanse landen, waaronder het Verenigd Koninkrijk, Spanje en Italië. Tot nu toe kwamen besmettingen vooral in Centraal- en West-Afrika voor. Het virus komt van nature voor onder dieren, maar kan zich ook van mens naar mens verspreiden bij huid-op-huidcontact. Bij een deel van de huidige gevallen gaat het mogelijk om mannen die besmet zijn geraakt doordat ze seks hadden met andere mannen. Voor de duidelijkheid: de apenpokken zijn geen soa.

De diverse clusters van besmettingen houden voor zover bekend geen verband met elkaar en niet alle besmette mensen zijn in Afrika geweest. Het virus heeft twee varianten. Aan de West-Afrikaanse versie, die in Groot-Brittannië is vastgesteld, sterft gemiddeld ongeveer 1 tot 3,6 procent van de besmette mensen. Bij de Midden-Afrikaanse variant kan tot 10 procent van de dragers overlijden, maar dat percentage daalt als patiënten een goede behandeling krijgen.

Lees ook | Zeldzaam apenpokkenvirus in opmars

Vooral jongeren risico

Het pokkenvaccin beschermt ook tegen apenpokken, maar dat vaccin wordt in Nederland niet meer toegediend omdat de pokken door vaccinatie vrijwel helemaal verdwenen zijn. Daardoor lopen vooral mensen die jonger dan 45 zijn risico het apenpokkenvirus op te lopen.

Viroloog Marion Koopmans zei donderdag dat de uitbraak van apenpokken zorgwekkend begint te worden. Meestal gaat het om een ingevoerde besmetting en stopt de verspreiding vrij snel. Nu zijn in meerdere landen nieuwe gevallen opgedoken en dat is volgens Koopmans erg ongebruikelijk.