Nog voor de coronacrisis onderhandelden landen individueel met farmaceuten over het uitgeven- en het intrekken van patentrechten op medicijnen. Maar tijdens de pandemie vond patentverstrekking plaats op EU-niveau. 'En het lijkt erop dat de Europese overheid nu ook het onderhandelingsrecht wil om deze patenten weer in te trekken.'
Dreigmiddel
Koolman verwacht dat de EU die bevoegdheid vooral zal gaan inzetten als een mogelijk drukmiddel, dan dat het intrekken van die patenten ook daadwerkelijk wordt uitgevoerd. 'Zo van: werk mee en anders zwaait er wat.' Het is in tijden van nood namelijk lastig om de productie van medicijnen over te hevelen naar andere producenten, die hebben immers tijd nodig om dat goed op te pakken.
Lees ook | Overname failliete pillenfabriek belangrijk in strijd tegen medicijntekort
Dat gold zeker voor het produceren van de mRNA-vaccins tegen het coronavirus, zegt Koolman. 'Daarbij was procederen op zichzelf al iets wat de meeste fabrikanten niet zouden kunnen zonder de hulp van degene die het patent had.' Daar komt ook bij dat wanneer door de EU verstrekte patenten niet meer ingetrokken kunnen worden, de EU door een farmaceut 'gegijzeld' kan worden.
‘'Het is een voorbereiding op de volgende keren dat het nodig is'’
Met name de linkse Europese partijen wilden tijdens de coronacrisis farmaceuten kunnen dwingen om octrooien te delen. De gezondheidseconoom ziet dat het huidige voorstel van de Europese Commissie volgt op de strijd en de stress van toen. 'Het is een voorbereiding op de volgende keren dat het nodig is', aldus Koolman.