De recente bezuinigingen op de advocatuur zorgen ervoor dat het recht minder toegankelijk wordt voor de gewone man, beaamt Buruma. ‘Dat sluit aan bij die onderkant erbij houden, maar denk ook aan kleine ondernemers, voor wie het te duur is naar een rechter toe te gaan.’ Als meer mensen ook vaker naar een advocaat zouden kunnen, kan er onderling ook meer opgelost, zegt hij. ‘Het is echt erg als die bevolking van Nederland niet gebruik kan maken van een advocaat.’ De bezuinigingen van het kabinet moeten dan ook worden teruggedraaid, zegt hij.
'Ook verliezer moet gevoel van eerlijk proces krijgen'
De meeste Nederlanders vinden volgens Buruma dan wel dat het goed met de rechtsstaat gaat, maar de achterblijvers – de onderkant van de samenleving – hebben minder vertrouwen. Die hebben weliswaar sowieso minder vertrouwen in de samenleving, maar de rechterlijke macht moet zich ervoor inzetten dat op peil te houden, bepleit Buruma.
Lees ook: 'Tekort aan rechters dreigt in noorden en zuiden'
Dat deze mensen een gebrek aan vertrouwen in de rechtstaat hebben is volgens hem erg omdat deze mensen ook individueel gehoord willen worden. Laat dat nou de rol van de rechter in de trias politica zijn, zegt Buruma, want die kijken hoe iets in een concreet geval uitpakt. ‘Precies op dat punt moet je als rechterlijke macht een aanknopingspunt vinden. De verliezer moet het gevoel hebben dat ‘ie toch een eerlijk proces kreeg.’ Als ze dat niet hebben, dreigen ze volgens Buruma vervreemd te raken van de rechtsstaat.
'Belang van de rechtstaat op het spel'
Het kabinet zet in op toepassing van het herstelrecht. Maar ook daar kunnen volgens Buruma aan zitten. Hij doelt op particuliere bemiddelaars die daarbij worden ingezet, die hun zakelijke belangen misschien meer voorop hebben staan dan een 'neutrale' rechter. 'Dan krijg je commerciële rechtspraak.' Om dezelfde reden maakt Buruma zich zorgen over de e-courts, zoals die uit het bedrijfsleven naar voren komen; door het zakelijke belang en om snel te kunnen optreden ‘gaat er misschien wel eens wat verloren'.