Wim Veling, adjunct-hoogleraar psychiatrie aan de Rijksuniversiteit Groningen, vertelt dat er wel trainingen zijn voor mensen om met agressie om te leren gaan, maar dat zijn vaak rollenspellen. ‘Het vraagt best wel wat van de verbeeldingskracht van mensen en ook motivatie van mensen om dit te doen. Dat is vaak een probleem bij dit soort behandelingen en zeker ook bij tbs’ers die vaak al lang vastzitten en al veel behandelingen hebben moeten ondergaan. Die hebben vaak niet veel trek meer om nog eens bezig te gaan.’
'Rollenspel naspelen en fysieke reacties meten'
Stéphanie Klein Tuente, onderzoeker bij de Groningse universiteit, geeft de trainingen. ‘We hebben de training met onderzoekers, ervaren behandelaars en programmeurs ontwikkeld. Ik train de behandelaars in de tbs-kliniek om deze training bij patiënten te gebruiken.’ Ook meten de onderzoekers hartslag en huidgeleiding: 'Om feedback te kunnen geven op de fysieke reactie.’
Wat doe je als iemand voorkruipt in de supermarkt?
De behandelaar heeft de controle over de virtuele omgeving en kan ook een personage, een avatar, aansturen. ‘Daarmee kun je in de virtuele omgeving een rollenspel naspelen.’ Dat kan heel levensecht worden. ‘We hebben een supermarktomgeving waarin iemand voorkruipt. De bedoeling is dat je iemand aanspreekt op z’n gedrag. Dat kun je op allerlei verschillende manieren doen.’ Tbs-patiënten reageren vaak heftiger dan ‘normale’ mensen, zegt Klein Tuente. ‘Dus dat ze gelijk verbaal agressief worden.’
'VR kun je in alle mogelijke situaties gebruiken'
De resultaten worden pas halverwege volgend jaar verwacht, aangezien het onderzoek nog bezig is, maar er zijn al wel een aantal mensen klaar met de behandeling, vertelt Veling. ‘Dan vertellen mensen ons dat ze in hun dagelijkse omgeving, wat nu een tbs-omgeving is, beter in staat zijn in te schatten wat er gebeurt en hun gedrag beter onder controle te houden. Dat is natuurlijk de bedoeling.’
De onderzoekers kijken of hun behandelmethode ook in andere situaties gebruikt kan worden. ‘Virtual reality kun je gebruiken voor alle mogelijke sociale situaties, bijvoorbeeld voor mensen die angst voor groepen hebben.’
Meer over de zogenoemde VRAPT-training, ontwikkeld door UMCG en Rijksuniversiteit Groningen in samenwerking met Universiteit Tilburg, TU Delft en CleVR B.V.