Nederlandse bedrijven worden schokkend veel bespioneerd, zei minister Kamp deze week. Hij wilde niet zeggen door wie. Dat gaat om China en is al jaren zo. Amerikanen tappen de telefoon, staat nu overal te lezen. Ook dat is niks nieuws. Naar verluidt briefen Europese diplomaten in Iran hun hoofdsteden telefonisch. Ze mogen namelijk geen informatie doorspelen naar Amerika, maar als ze gewoon bellen, weten ze zeker dat de Amerikanen meeluisteren.
Wél nieuws is dat nagenoeg het hele internet wordt afgetapt. Via de voordeur door het Amerikaanse Prism-project, en zoals we nu dankzij klokkenluider Snowden weten ook nog via een achterdeurtje. Over Prism was hier te lande absurd weinig ophef. Over de laatste onthulling wat meer. Maar in beide gevallen geldt: we kunnen er weinig aan doen.
Gelukkig hebben we wél wat te zeggen over de bevoegdheden van onze eigen geheime dienst. Die houdt zich aan de wet, bezwoer minister Plasterk deze week in de Tweede Kamer. Toch werken de AIVD en de militaire inlichtingendienst MIVD onder de naam Symbolon aan niets minder dan een Nederlandse variant op Prism.
Voor argwanende types kent de AIVD-website een aparte pagina geruststellende teksten. Onder het kopje “mythes en misverstanden” staat daar ondermeer “De AIVD kan iedereen afluisteren”. Dat zou een misverstand zijn want “de minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties [moet] er toestemming voor geven. Alle regels waaraan de AIVD zich moet houden, staan in de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 (Wiv 2002).”
De AIVD tapt alleen in individuele gevallen, als de staatsveiligheid in het geding is en na toestemming van de minister, wordt hier beweerd. Maar tegelijkertijd ontwikkelt de dienst op dit moment software om grote hoeveelheden data op steekwoorden te controleren. Dat programma heet Argo II en kost 17 miljoen euro, bijna een tiende van de jaarbegroting. Wat gaan ze daarmee doen?
Constant Huijzen, docent aan het Centrum voor terrorisme en contraterrorisme van de Universiteit Leiden schreef vorige week in de Groene Amsterdammer: een wetsvoorstel is al in voorbereiding “om searchen en ongericht tappen in glasvezelkabels aan de AIVD en de MIVD toe te staan.”
De geheime dienst treft dus voorbereidingen voor het grootschalig aftappen van internet, net als de Amerikaanse NSA. Dat is op dit moment illegaal, maar er komt een keurige wetswijziging aan, zodat minister Plasterk kan blijven zeggen dat de dienst zich aan de regels houdt. Wel graag even de pagina “mythes en misverstanden” aanpassen.