De problematiek op het stroomnet is groot, zegt Niek Poppelaars van Savills. 'In de ene gemeente zorgt dat voor lange wachttijden, zo moet je in de regio Schiphol vier tot vijf jaar wachten op een aansluiting. Terwijl de gemeente Eindhoven voorrang geeft aan bedrijven in de techsector, waardoor andere er maar beperkt terecht kunnen.'
Van uitstel komt afstel
Projecten worden uitgesteld of zelfs helemaal geannuleerd, merkt Poppelaars. 'Bedrijven kijken om zich heen en wijken in het uiterste geval uit naar landen als België en Duitsland.' Behalve dat het ons vestigingsklimaat onder druk zet, komen ook onze duurzaamheidsambities in gevaar, zegt directeur Kees Noorman van de Amsterdamse ondernemersvereniging Oram. Tot en met 2027 zit het stroomnetwerk van onze hoofdstad grotendeels vol.
Zo wil een bedrijf dieselheftrucks vervangen door heftrucks op stroom, maar dat kan niet door een overbelast elektriciteitsnet. En een distributiecentrum in Hoofddorp is noodgedwongen zelf stroom gaan opwekken. 'Maar het probleem beperkt zich niet tot Amsterdam en omgeving', zegt projectmanager Willem Bosman.
Geen Amsterdams probleem
Meer dan de helft van de gemeenten in de buurt van logistieke knooppunten kampt met capaciteitsproblemen, blijkt uit cijfers van Savills. Het gaat bijvoorbeeld om de regio's Schiphol, Amsterdam en Bleiswijk-Waddinxveen. Maar ook rond Eindhoven en Tilburg loopt het elektriciteitsnet tegen zijn grenzen aan. 'De afgelopen jaren is er door netbeheerders te weinig geanticipeerd op de huidige groei', zegt Niek Poppelaars van Savills. 'Tegelijkertijd heeft de coronapandemie de vraag naar logistiek vastgoed fors verhoogd door de toename van online winkelen.'
Ook de stijging van het aantal elektrische auto's en de vergroening van het bedrijfsleven drukken op het stroomnet. Datzelfde geldt voor de elektrificatie van woningen, zegt Huibert Baud van netbeheerder Liander. 'In 2018 besloten we om huizen gasloos te bouwen, zo'n woning verbruikt veel meer elektriciteit.'
Netverzwaring
De netbeheerder gaat de komende jaren het elektriciteitsnet flink verzwaren: in 2050 moet de capaciteit zijn verdubbeld. Nu gaat veel tijd verloren aan procedures en vergunningstrajecten. 'Dat moet sneller,' zegt Baud, 'maar we moeten ook kijken hoe we ons net slimmer kunnen gebruiken.' Het helpt als mensen en bedrijven hun verbruik op elkaar afstemmen: 'Wij ontwerpen ons net voor piekmomenten, dus hoe lager die piek hoe meer mensen we op het net kunnen aansluiten.'
Verder werken netbeheerders volgens het principe: wie het eerst komt, wie het eerst maalt. Zit het net vol, dan heb je pech. Daardoor kan een datacenter voorrang krijgen op een woonwijk. Toch experimenteert onder meer Friesland met bepaalde vormen van voorrang. De provincie heeft een lijst gemaakt die Liander helpt om af te wegen wie eerst mag.