'De auteurs hebben een beetje rond de wereld gekeken, en met name wat er in Amerika is gebeurd', duidt luchtvaartdeskundige Joris Melkert. 'Amerika loopt wat dat betreft een beetje voor. In de loop van de geschiedenis zijn er een hoop luchtvaartmaatschappijen opgericht, maar omdat het een marginale business is met hele lage winstmarges zijn er ook weer een hele hoop verdwenen.'
Luister ook | 'Vooruitzichten voor KLM zijn niet gunstig'
Volgens Melkert, die aan de TU Delft verbonden is, heeft er juist in Amerika een consolidatieslag plaatsgevonden. 'Er zijn nog maar weinig luchtvaartmaatschappijen overgebleven, maar het zijn wel de grote maatschappijen. Die kunnen daardoor meer voor tickets vragen, meer winst maken en dus ook sneller innoveren. Daarin lopen we in Europa nog wel achter.'
Europese keuzes
De strekking van het artikel is volgens Melkert dat het innovatie-proces door het overeind houden van KLM nu verstoord is, en dat het langer gaat duren. 'Maar, in Europa hadden we natuurlijk een hele andere keuze dan in Amerika. In Europa was het door de coronacrisis een kwestie van leven of dood. Stel dat KLM niet gesteund was geweest, dan was het risico levensgroot. Dan had er zomaar 30.000 man op straat gestaan.'
Luister ook | Vliegbewegingen nemen toe, oude niveau verwacht in 2024
Tot een eventuele Europese consolidatieslag, waarbij Air France-KLM met maatschappijen als Lufthansa of Danish Airlines was samengegaan, was de Nederlandse regering volgens Melkert niet gekomen. 'De ontwikkeling is sowieso gaande. Het feit dat KLM en Air France nu al zo samenwerken, is een voorbeeld van een dergelijke consolidatie. KLM bestaat immers niet meer als zelfstandige maatschappij, maar samen met Air France. En dat zal ook zo blijven. Maar de keuze die de overheid destijds had, was meteen 30.000 man op straat zetten of het wat zachter laten landen. Want vergeet niet, er zijn nog steeds vijf- a zesduizend mensen ontslagen.'
Verduurzamen
Hoewel de maatschappijen door de financiële steun konden blijven bestaan, wordt er ook druk uitgeoefend om te verduurzamen. 'En dat is een hele dure klus, daar moet geld voor komen. Dus de ticketprijzen zullen stijgen. Maar we zullen toch die stap moeten maken. Aan de andere kant merk je wel dat de EU met het Fit for 55-programma er meer druk op zet dan de Amerikanen, dus wie weet.
Luister ook | Hoe ziet de toekomst van de Nederlandse luchtvaart eruit?