Verblijfsstatus voor EU-burgers die 5 jaar in VK zijn
EU-burgers die vijf jaar of langer legaal in het Verenigd Koninkrijk wonen, krijgen een verblijfsstatus na het Britse vertrek uit de EU. Premier Theresa May wil deze ruim 3 miljoen mensen 'prioriteit en zoveel mogelijk zekerheid' geven tijdens de Brexit-onderhandelingen, zo heeft ze voorgesteld aan haar 27 EU-collega’s tijdens de top in Brussel. Zij sprak van een 'eerlijk aanbod'.
May wil niemand wegsturen, en wil ook niet dat families uit elkaar vallen. Deze EU-burgers krijgen dezelfde toegang tot gezondheidszorg, onderwijs, uitkeringen en pensioen als Britten, ook na de Brexit. Omgekeerd zou dat ook moeten gelden voor de ruim 1 miljoen Britten die op het Europese vasteland wonen. Mensen die korter dan vijf jaar in het Verenigd Koninkrijk wonen worden coulant behandeld. Zij krijgen de tijd om de vijf jaar vol te maken en dan alsnog dezelfde verblijfsstatus en de daarbij behorende rechten te verkrijgen.
Online radicalisering
De strijd tegen terrorisme, haat en gewelddadig extremisme moet bovenaan de agenda komen van de EU-landen, vindt premier Mark Rutte. Op de EU-top in Brussel hamerde hij op de noodzaak van de bestrijding van online radicalisering. Hij pleit nu ook in EU-gezelschap voor 'Turkije-achtige' afspraken met Noord-Afrikaanse landen.
Ook migratie is een belangrijk thema tijdens de top. Er ligt een afspraak met een aantal Noord-Afrikaanse landen om de enorme hoeveelheid bootvluchtelingen op de Middellandse Zee tegen te gaan, maar zo stabiel is die regio nou ook weer niet. 'Dus je moet op zoek naar een manier om die bootvluchtelingen zoveel mogelijk tegen te houden maar tegelijkertijd voorkomen dát ze vluchten. Wat ik heel opvallend vond is dat Mark Rutte hier exact het standpunt vertegenwoordigt waar de formatie met GroenLinks op vastliep. Hij heeft het wel degelijk over Turkije-achtige deals met landen in Noord-Afrika.'
Wetteloosheid
En dat is in de praktijk nog niet eens zo makkelijk te realiseren, zegt verslaggever Laurens Boven. 'Daarvoor heb je Libië nodig, dus je moet samenwerken met een land in chaos, waar drie regeringen zijn, waar wetteloosheid heerst en waar vluchtelingen niet kúnnen worden opgevangen. Maar waar ze nu mee bezig zijn is geld voor de Libische kustwacht en geld voor projecten voor betere grenscontroles bij Mali. Én ze proberen ervoor te zorgen dat mensen niet hóeven te vluchten, omdat het zuidelijker in Afrika economisch beter gaat.'
Defensie-samenwerking
Rutte stipte onder meer de kostenefficiency van samenwerking op het gebied van defensie aan. En wat betreft veiligheid is vooral de interne veiligheid binnen de Europese Unie het centrale thema. Rutte richt zich vooral op de gevaren van internet. 'We hebben bijvoorbeeld gesproken over hoe je bedrijfsleven kunt stimuleren om het verspreiden van terrorisme aanwakkerende content op internet tegen te gaan. De relevante diensten krijgen de opdracht om samen met het bedrijfsleven te kijken wat je kunt doen om dat soort haatzaaiende content tegen te gaan.'
Brexit
Volgens de Duits-Franse turbo Merkel-Macron moet niet de Brexit maar de toekomst van de andere 27 landen in de Europese Unie centraal staan op de EU-top vandaag en morgen in Brussel. Dat zei bondskanselier Angela Merkel bij aanvang van de top. Zij verwacht veel van de samenwerking met de nieuwe Franse president Emmanuel Macron, die er vandaag voor het eerst bij is.
Merkel durft de stelling aan dat ook de andere EU-landen kunnen meeliften op de vruchten van de Frans-Duitse as. En ook Macron benadrukt dat Frankrijk en Duitsland met één stem zullen spreken. Gezamenlijk optrekken is daarom het devies, zegt politiek verslaggever Laurens Boven. 'Dat is in ieder geval de boodschap waarmee de twee naar de Europese top zijn gekomen. Dat is ook wel te begrijpen, want de Brexit overheerst eigenlijk elke discussie in de Europese Unie en daar hebben zij twee eigenlijk genoeg van.'
Eigen plannen
Liever richten Merkel en Macron zich op hun eigen plannen, onder meer over de Europese defensie en de toekomstbestendigheid van de EU na de Brexit. Een krachtige NAVO, hoort daar ook een Europees leger bij? Dát is ook weer niet de bedoeling, zegt Laurens Boven. 'Maar het gaat wel over het coördineren van militaire inzet voor het buitenland en terreurbestrijding bínnen Europa. Met name Nederland ziet heel veel kansen voor het gezamenlijk inkopen van militair materieel. Het bespaart heel veel geld als landen het daarover eens kunnen worden.'
Wonderlijk is het niet dat Merkel en Macron het liefst de aandacht van de Brexit af willen leiden, zegt Boven. De verdeling van de Brexit-erfenis levert immers de nodige hoofdbrekens op. 'Dan heb je het bijvoorbeeld over de agentschappen; twee zitten er in Engeland en dan krijg je ruzie over wie ze mag hebben, met de extra banen en allerlei economische activiteit die ze opleveren. De landen zijn het niet eens over de procedure waarop die twee verdeeld zullen worden. Het schijnt een soort Eurovisie Songfestival te worden waarin landen op elkaar kunnen stemmen.'
Gevolgen van keuzes
Maar voordat er überhaupt maar één deal met de Britten kan worden gesloten, wil de EU duidelijkheid hebben over de rechten van Europese onderdanen in het Verenigd Koninkrijk. 'Daarover zal May iets zeggen; zij zal met een verklaring komen over hoe zij die rechten van de onderdanen ziet.' Premier Mark Rutte was daar overigens helder over. 'Hoe meer zij betrokken blijven bij de interne markt, hoe beter dat voor Nederland is, zolang zij accepteren wat de gevolgen zijn van keuzes.'
