Toch denkt Koenders dat hij voor Sint-Maarten aanspraak kan maken op het Europese geld, zegt hij tegen politiek verslaggever Jaap Jansen. 'Het is in ieder geval nodig dat de EU de gelden, die worden besteed aan de gevolgen van natuurrampen, onafhankelijk besteedt van wat precies de status van het gebied is. Dat is in die regio totaal verschillend. Sommigen zijn een provincie, anderen zijn onafhankelijk, een derde heeft een prefectuur zoals in Frankrijk en wij hebben die specifieke vorm van de landen.'
Schouder aan schouder
Premier Mark Rutte heeft nog geen idee hoe de wederopbouw precies vorm zal krijgen. De kracht van Irma is aanzienlijk groter dan de orkaan die Sint-Maarten in 1995 trof, anderzijds zijn er naar aanleiding van die orkaan de nodige maatregelen genomen. Te veel tijd mag er in ieder geval niet overheen gaan. 'Het belangrijkste is dat ik merk dat we allemaal met elkaar, schouder aan schouder, een goed plan willen maken en proberen het zo snel mogelijk weer in de benen te krijgen - of het nou Aruba, Curaçao of Nederland is.'
Welke financiële impact de wederopbouw op de Nederlandse schatkist zal hebben, is volgens Rutte evenmin duidelijk. Liever benadert hij het wederopbouwproces stap voor stap. 'Er zit ook een bijzondere verhouding in het koninkrijk; het is duidelijk dat Sint-Maarten het zelf niet kan dragen. Het gaat om een gigantische rekening. Laten we eerst de schade goed in beeld brengen. Er is grote solidariteit met Sint-Maarten, maar hoe die zich precies vertaalt... nu eerst de noodhulp, we moeten het stap voor stap doen.'
Criminaliteit
Op dit moment worden alle aanbiedingen van hulp en specialismen geïnventariseerd, zegt Hans Leijtens, project-directeur-generaal ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelatie. Toch komt er een moment dat er keuzes gemaakt moeten worden. 'Dat moment ligt al wel dichtbij ons, maar dat is nog niet vandaag.' Generaal-majoor Richard Oppelaar, directeur Operaties ministerie van Defensie, wijst op de aanwezigheid van 'elementen die op zoek zijn naar elementaire levensbehoeften'. 'Het fenomeen criminaliteit is ook voor dit eiland niet vreemd. Wel is de situatie vergeleken met een paar dagen geleden wat meer normaal.'
'First things first'
Koenders durft niet te zeggen op hoeveel geld Nederland aanspraak kan gaan maken. 'Dat hangt uiteraard ook af van de behoefte. Ik denk dat de overgang van humanitaire hulp naar wederopbouw vrij snel gaat.' De minister zegt dat het belangrijkste nu prioriteit heeft. 'Water, elektriciteit, dat soort zaken. Daar wordt hard aan gewerkt. Daarvoor gaan we ook niet wachten op fondsen van anderen. Maar als het gaat om de wederopbouw - die denk ik sneller komt dan iedereen denkt - dan is het belangrijk dat ook vanuit de Verenigde Naties een medeverantwoordelijkheid is om ons te helpen.' Koenders zegt daar volgende week in New York op aan te dringen.
Ondersteuning van defensie
Nederland heeft nu 550 militairen op Sint-Maarten en de kleine eilanden Saba en Sint-Eustatius. Volgens minister Jeanine Hennis van Defensie levert dat geen problemen op voor de vier militaire missies die Nederland op dit moment internationaal uitvoert.
'Het loopt elkaar niet in de weg, dat zijn andere capaciteiten. Voor crisis- en noodhulp zijn altijd mensen beschikbaar', zegt Hennis tegen Jansen. 'Dit is natuurlijk ook niet voor een jaar. Straks wordt - als het goed is - de transitie ingezet naar structurele wederopbouw. Dan zijn weer andere, meer civiele capaciteiten nodig.'
Structureel herstel
Hoe lang de militairen in het gebied aanwezig blijven kan de minister niet zeggen. 'We hebben nu opgeschaald naar 550 militairen, maar er zijn natuurlijk veel meer militairen in het gebied aanwezig. Die zijn er voorlopig nog wel even, want in de distributie van water en andere zaken speelt defensie een belangrijke rol. Ik hoop van harte dat de noodhulp niet een kwestie van maanden is en dat we snel kunnen starten met structureel herstel.'