De (on)zin van anti-radicaliseringstraining voor imams

De imams zouden in een tolerante versie van de islam worden opgeleid, de zogenaamde Malikileer. Volgens radicaliseringsexpert Omar Ramadan is het een vriendelijk gebaar, maar zijn er wel wat kanttekeningen bij te plaatsen: ‘Het is de staatsreligie van Marokko en daar wringt het al een beetje. In Nederland schrijft de overheid uiteraard niet voor hoe je religie moet beleven en bovendien veronderstelt dit plan dat imams in Nederland dus geen gematigde islam zouden prediken. En dat waag ik te betwijfelen.’

Wat te doen met radicaliserende jongeren?

Het probleem is volgens Ramadan dan ook niet dat er te weinig gematigde imams in Nederland zijn, maar wat deze imams doen met radicaliserende jongeren: ‘Zodra zij jongeren binnen de deuren van hun gebedshuis hebben die aan het radicaliseren zijn, wijzen ze die jongeren de deur. Dat klinkt goed, maar daarmee heb je het probleem buitengesloten.’

‘Wat die imams zouden moeten doen, is in contact treden met de overheid’, zegt Ramadan. ‘Met jeugdhulp, onderwijs of misschien politie of justitie. Dus als je imams traint, dan denk ik dat je ze veel meer moet bijbrengen dat ze iets minder bezorgd moeten zijn over de imagoschade van hun gebedshuis en iets meer het contact zoeken met andere partners die daardoor niet meteen de moskee verdenken, maar juist die imam belonen voor het feit dat hij anderen hierbij betrekt.’

Google-moslims

Nadat die jongeren de moskee zijn uitgezet, radicaliseren ze namelijk toch wel, zegt Ramadan: ‘Ik noem ze wel eens Google-moslims. Het werkt net als met andere dingen die je op Google zoekt: je vindt wat je zoekt. Dus ze zoeken een interpretatie van hun religie die bijvoorbeeld geweld legitimeert. Dat vinden ze dan ook.’

Daarnaast is het de vraag of je de foute imams wel bereikt met zo’n training, denkt Ramadan: ‘De aanslag in Barcelona, daar zat een imam achter. Maar of je die nou bereikt met een Marokkaans trainingsaanbod, dat vraag ik mij af.’

Religie en radicalisering

Tenslotte is er ook een hele grote groep geradicaliseerde jongeren die helemaal nooit in de moskee komen. ‘Er zijn heel veel jongeren, Frankrijk heeft daar bijvoorbeeld een grote groep van, die in de kleine criminaliteit zaten en helemaal niet zo religieus waren. Die zochten een doel in hun leven en eindigden in dat warme bad van extremisten die kameraden voor het leven zijn. Ga je dat tegen met religie? Nee. Want die jongens (en soms meisjes) kwamen helemaal niet in de moskee. Dan kun je imams trainen wat je wilt, maar daar heb je dan niks aan.’