Hoe nu verder met Catalonië?

Puigdemont is eind oktober naar België gevlucht, nadat zijn illegale pogingen Catalonië af te scheiden waren mislukt. Een Europees arrestatiebevel waarmee Puigdemont werd aangehouden, is in december weer door de Spaanse justitie ingetrokken. De kans dat de uitleveringsprocedure in België voordelig zou uitvallen voor het aanzien van Puigdemont, achtte Madrid te groot. Tal van media suggereerden daarom dat het OM het wel in Denemarken zou aandurven Puigdemont te laten arresteren, maar dat is dus vandaag niet gebeurd.

De boel opschudden

Puigdemont nam dus een groot risico om naar Denemarken af te reizen, maar waarom? ‘Ik denk dat hij wel vermoedde dat hij niet opgepakt zou worden’, zegt Spanje-kenner Chris van der Heijden. ‘En het was misschien ook wel om de boel een beetje op te schudden. Hij zit daar maar in België en wat gebeurt er nou eigenlijk? Hij gaat nu proberen vanuit Europa zo vele mogelijk steun te krijgen. Dat kan hij onder meer doen door naar Brussel, Denemarken of waar dan ook te gaan en verhalen te houden.’

Een idiote vicieuze cirkel

Maar of hij die steun ook krijgt? Van der Heijden denkt dat Europa zich voorlopig niet zal bemoeien met deze zaak, omdat twee fundamentele principes van de democratie met elkaar botsen: ‘Aan de ene kant de grondwet: de wet waar je je aan moet houden. En aan de andere kant het principe van de stem. Dat is iets waar Europa niet zo goed raad mee weet. Wat gaat voor? De stemmers of de grondwet? De grondwet wordt natuurlijk gemaakt door mensen en die mensen worden eerst gekozen. Het is een soort idiote vicieuze cirkel waar ze komen niet uitkomen en niemand wil zijn handen daaraan branden.’

Eerder vandaag heeft het parlement van Catalonië Puigdemont naar voren geschoven als kandidaat voor het regionale leiderschap. Een absurde situatie, zegt Van der Heijden: ‘Praktisch lijkt het mij een idiote toestand om een grote regio, die zelfs pretendeert een land te zijn, te besturen door een aantal mensen dat in de gevangenis zit en iemand die in het buitenland zit. Volgens mij kan dat gewoon niet.’

Twee mogelijke uitkomsten

Volgens Van der Heijden zijn er op het moment maar twee mogelijke uitkomsten: ‘Ten eerste heb je de slappe variant. Dan blijft het heel lang sudderen totdat men op een gegeven moment een slap compromis vindt, dat een uitstel van executie is. De andere variant is dat er iets radicaals gebeurt. Dat Rajoy wat meer autonomie geeft, Puigdemont overlijdt of dat er iets anders geks gebeurt. Andere varianten zie ik niet. Ze staan tegenover elkaar als twee kemphaantjes en hoe langer het duurt, hoe meer ze verstrikt raken en hoe verder de oplossing wegraakt.’